Przetwarzanie danych osobowych

Nasza witryna korzysta z plików cookies

Wykorzystujemy pliki cookie do spersonalizowania treści i reklam, aby oferować funkcje społecznościowe i analizować ruch w naszej witrynie, a także do prawidłowego działania i wygodniejszej obsługi. Informacje o tym, jak korzystasz z naszej witryny, udostępniamy partnerom społecznościowym, reklamowym i analitycznym. Partnerzy mogą połączyć te informacje z innymi danymi otrzymanymi od Ciebie lub uzyskanymi podczas korzystania z ich usług i innych witryn.

Masz możliwość zmiany preferencji dotyczących ciasteczek w swojej przeglądarce internetowej. Jeśli więc nie wyrażasz zgody na zapisywanie przez nas plików cookies w twoim urządzeniu zmień ustawienia swojej przeglądarki, lub opuść naszą witrynę.

Jeżeli nie zmienisz tych ustawień i będziesz nadal korzystał z naszej witryny, będziemy przetwarzać Twoje dane zgodnie z naszą Polityką Prywatności. W dokumencie tym znajdziesz też więcej informacji na temat ustawień przeglądarki i sposobu przetwarzania twoich danych przez naszych partnerów społecznościowych, reklamowych i analitycznych.

Zgodę na wykorzystywanie przez nas plików cookies możesz cofnąć w dowolnym momencie.

Optyczne.pl

Aktualności

Wielka Opozycja Marsa

Wielka Opozycja Marsa
21 lipca
2018 11:56

Koniec lipca i pierwsze dni sierpnia to doskonały czas do obserwacji Marsa, który będzie w swojej Wielkiej Opozycji i dzięki temu osiągnie dużą jasność, a rozmiar jego tarczy powinien umożliwić dojrzenie szczegółów jego powierzchni.

Mars jest najbliższą nam planetą zewnętrzną. Krąży po eliptycznej orbicie o wielkiej półosi wynoszącej 228 mln km, a jego odległość od Ziemi zmienia się od niespełna 56 do ponad 400 mln km. Przez to rozmiary tarczy Czerwonej Planety zmieniają się od 25 do 4 sekund łuku, a jej jasność od -3 do 1.5 magnitudo (co oznacza, że planeta w maksimum blasku jest 15 razy jaśniejsza o najjaśniejszych gwiazd na niebie, a w minimum jest od nich 4 razy słabsza).

Wielka Opozycja Marsa

Najlepsze warunki do obserwacji planety występują podczas opozycji czyli w momencie, gdy Słońce, Ziemia i Mars ustawią się prawie w jednej linii. Mars, nie dość że jest wtedy blisko Ziemi, to jeszcze świeci dokładnie po przeciwnej stronie nieba niż Słońce. Opozycja od opozycji może się jednak różnić, że względu na eliptyczność orbit Ziemi i Marsa.

Podczas Wielkich Opozycji, kiedy Czerwona Planeta zbliża się na dystans około 55-57 mln km, świeci ona z maksymalną jasnością, a jej duże rozmiary kątowe pozwalają na obserwacje szczegółów jej powierzchni w tym słynnych czap polarnych.

Wielka Opozycja Marsa
Wielka Opozycja Marsa z 2018 na tle innych zwykłych opozycji z lat 2012-2025. Odległość podano w jednostkach astronomicznych (AU).

Ostatnio w Wielkiej Opozycji (w odległości 55.758 mln km) Mars znajdował się 27 sierpnia 2003 roku i była to wyjątkowo korzystna opozycja, bo wcześniej tak blisko Ziemi Czerwona Planeta znajdowała się aż 60 tysięcy lat temu. Na następną tak dobrą przyjdzie nam czekać do roku 2287. Kolejna Wielka Opozycja wystąpi jednak wcześniej, bo 27 lipca 2018 roku. W jej trakcie minimalny dystans dzielący Ziemię od Marsa wyniesie 57.768 milionów km, średnica tarczy Czerwonej Planety sięgnie 24.3 sekundy łuku, a jej jasność dojdzie do wartości -2.9 magnitudo.

Wielka Opozycja Marsa
Widok na południowy horyzont w okolicach północy w nocy z 27 na 28 lipca. Mars świeci w konstelacji Koziorożca, blisko Księżyca w pełni. Na zachód od Marsa i Księżyca, w konstelacji Strzelca, znajdziemy jeszcze Saturna.

Jeśli chodzi o warunki do obserwacji, to są dwie wiadomości. Pierwsza i dobra to fakt, że do obecnej opozycji dochodzi podczas, ciepłych, letnich i najczęściej pogodnych nocy. Zła wiadomość jest taka, że deklinacja Marsa wynosi -25 stopni, świeci on w konstelacji Koziorożca, a więc w okolicach północy będzie górował na wysokości tylko 13 stopni nad horyzontem. Niestabilność ziemskiej atmosfery, przy tej wysokości obserwowanego obiektu, znacznie utrudni podziwianie szczegółów na tarczy planety.

Oczywiście rozwiązaniem jest wyjazd na południe. Jeśli spędzamy urlop np. na Krecie, tam Mars będzie górował na wysokości około 30 stopni, a na Wyspach Kanaryjskich jego maksymalna wysokość to 37 stopni.

Warto dodać, że na obserwacje Marsa warto wyjść nie tylko 27 lipca. Dzień czy nawet kilka dni przed i po opozycji Czerwona Planeta będzie wyglądać prawie tak samo jak w samej opozycji. Dlatego do obserwacji należy wybrać którąś z pogodnych nocy na przełomie lipca i sierpnia.

Do podziwiania szczegółów tarczy Marsa trzeba wyposażyć się w odpowiedni sprzęt. Dobrej klasy refraktor o średnicy obiektywu od 9-10 cm w górę lub dobrej klasy teleskop zwierciadlany lub katadioptryczny o średnicy zwierciadła co najmniej 12-15 cm wydają się odpowiednim wyborem. Tylko takie instrumenty umożliwią nam uzyskiwanie dobrej jakości powiększeń od około 100 razy w górę. Z powiększeniem nie należy jednak przesadzać, bo podczas tej opozycji ograniczeniem będzie stan atmosfery. Wątpię czy powiększenia większe niż 200 razy będą w ogóle użyteczne. Więcej na temat doboru sprzętu można znaleźć w tym artykule.

Następna Wielka Opozycja Marsa wystąpi dopiero 15 września 2035 roku.


Komentarze czytelników (31)
  1. fotoamator2
    fotoamator2 21 lipca 2018, 14:44

    Niestety, prócz małej wysokości planety nad horyzontem mamy w tym roku i inne utrudnienie - właśnie na Marsie panuje potężna, globalna burza piaskowa/pyłowa. Pył unoszący się w atmosferze znacznie zmniejszył kontrastowość widocznych szczegółów. Do tego stopnia, że obserwatorzy z Polski obserwujący Marsa przez 25 cm reflektor Newtona donoszą, ze nie widać na tarczy żadnych szczegółów... Piszę, by uprzedzić ewentualne rozczarowanie.

  2. Arek
    Arek 21 lipca 2018, 14:56

    Zgadza się. Na szczęście przed nami kilka tygodni, podczas których Mars będzie jasny, a średnica jego tarczy duża. Tarczę o średnicy ponad 24" będziemy mogli obserwować do końca pierwszego tygodnia sierpnia, a o rozmiarze ponad 20" do pierwszego tygodnia września. Okres jasności większej niż -2 mag także potrwa do początków września. Tak więc przed nami ładnych kilka tygodni obserwacji. Liczmy na to, że przez ten czas burza na Marsie trochę się uspokoi.

  3. komor
    komor 21 lipca 2018, 17:23

    Mam nadzieję, że i ja sobie coś obejrzę moją lunetką Delty 65ED. Tak, za małe powiększenie do czegoś sensowniejszego, ale samo zobaczenie "czerwonej gwiazdy" może być fajne. Akurat do końca lipca wracam po robocie do domu koło godz. 23, to sobie wejdę na dach i popatrzę. :) Lustrzanki pewnie nie ma sensu podpinać pod takie powiększenie?

  4. tempor
    tempor 21 lipca 2018, 21:04

    Jaki teleskop mam kupić, żeby zobaczyć Marsa jak na powyższych zdjęciach? ;)

  5. Stivenson
    Stivenson 21 lipca 2018, 21:24

    @tempor
    Jak masz luźne kilka miliardów $ to myślę że zakup teleskopu Hubble’a powinien być odpowiedni ;)

  6. Arek
    Arek 21 lipca 2018, 23:25

    Bez przesady. Jakieś 150 milionów dolarów na coś klasy 8-m z optyką adaptatywną wystarczy :)

  7. focjusz
    focjusz 22 lipca 2018, 00:17

    nie wiem czy jest sens w amatorskich warunkach walczyć o jak najlepszy obraz planet kiedy i tak nie ma szans na konkurencję z komercyjnymi a szanse na odkrycie czegoś nowego są bliskie zeru ( to trochę inaczej niż reszty nieba gdzie zdarzają/ły się przeoczenia )
    Natomiast tak czy inaczej przydała by się definicja co znaczy dobrej klasy refraktor -przypominam sobie ( tylko kilka niestety ) wpisów o teleskopach ale lunety nie pamiętam żadnej ...

  8. PiotrKrochmal
    PiotrKrochmal 22 lipca 2018, 10:11

    @Arek widziałeś zdjęcia z teleskopu z optyką adaptacyjną?
    to jest czad :)
    link

  9. Arek
    Arek 22 lipca 2018, 11:00

    focjusz - to zupełnie nie o to chodzi. Zdjęcia obiektów na niebie, czy to planet czy mgławic, galaktyk, gromad, komet itp. zawsze będą dużo lepsze niż to co zobaczysz w największym teleskopie amatorskim czy nawet profesjonalnym. Po prostu oko inaczej łapie fotony niż detektor cyfrowy. Tutaj właśnie jednak chodzi o to, żeby zobaczyć coś na żywo, własnym narządem wzroku. I nie chodzi o żadną konkurencję, o żadne odkrywanie czegoś tylko o frajdę zobaczenia czegoś na własne oczy.

    Dobrej klasy refraktor 9-10 cm to coś ze szkłem ED podchodzące już pod klasę apochromatu. Do wizuala nie musi być tak idealnie skorygowany jak do astrofoto.

    Kilka przykładów:
    link
    link
    link
    link
    link

  10. Arek
    Arek 22 lipca 2018, 11:06

    I refraktory polecam bardzo. Ogólnie do astro ale do planet też. Tam mamy tylko 2-3 elementowy obiektyw, który, mając dobre powłoki, traci 1-2% światła. W teleskopach zwierciadlanych o takiej skuteczności można pomarzyć. Tam, nawet jak mamy najlepsze powłoki odbijające, to owe 1-2% straty mamy na jednym zwierciadle. A do tego dochodzi drugie zwierciadło i nawet 20-30% strat na obstrukcji (zasłanianie jednego zwierciadła przez drugie).

    Doskonale pamiętam obserwacje poprzedniej Wielkiej Opozycji z 2003 roku. Na jednym pokazie, tuż obok siebie mieliśmy 20-cm teleskop Schmidta-Cassegraina oraz świetny refraktor apochromatyczny Vixena o średnicy obiektywu 10-cm. Teoretycznie SCT powinien rozwalić tego Vixena, ale w praktyce obraz był bardzo porównywalny, momentami wydawało mi się, że w refraktorze nawet lepszy.

  11. sokarsg-1
    sokarsg-1 22 lipca 2018, 11:14

    Śmiem twierdzić, że przy obecnej opozycji, to co zobaczymy okiem (jakiś detal bądź nie) z Polski, zależeć będzie w 99% od stanu naszej i Marsjańskiej atmosfery, a nie jakości optyki.

  12. Arek
    Arek 22 lipca 2018, 12:15

    Zgadza się. Choć jakieś minimum trzeba przyjąć. Zwykły achromat klasy 6-7cm z plastikowym wyciągiem (czyli astygmatyzm gratis) będzie jednak zauważalnym ograniczeniem.

    A za dwa lata zwykła opozycja Marsa, choć jak na zwykła bardzo korzystna, bo średnica tarczy znów ponad 20", jasność -2.7 mag i deklinacja już +6 stopni, a nie -25, czyli trzydzieści stopni wyżej nad horyzontem. Wtedy dobry refraktor się przyda się jeszcze bardziej.

  13. Soniak10
    Soniak10 22 lipca 2018, 12:54

    Znaczy się: w piątek nałożą się dwa wydarzenia kosmiczne - opozycja Marsa i zaćmienie Księżyca?

  14. Soniak10
    Soniak10 22 lipca 2018, 12:55

    Ps: Arku, czy jesteś w stanie podać jakiś link do przykładowego zdjęcia Marsa (ew. innej planety) przy użyciu teleskopu klasy 11"? Byłbym wdzięczny.

  15. Soniak10
    Soniak10 22 lipca 2018, 13:15

    I jeszcze jedno: kiedy będzie najbliższa Wielka Opozycja Wenus?

  16. handlowiecupc
    handlowiecupc 22 lipca 2018, 13:31

    @soniak10
    W mowie pisanej trudno wyłapać żart, więc lepiej podaj na koniec jakiś uśmiech czy coś by cię za anencefalika nie wzięto.

  17. Soniak10
    Soniak10 22 lipca 2018, 13:42

    A konkretnie - który wpis masz na myśli? Piszę poważnie.

  18. Arek
    Arek 22 lipca 2018, 14:42

    Soniak10 - dla planet wewnętrznych nie mamy opozycji, ale koniunkcje i tutaj mamy zupełnie inną sytuację. Gdy Wenus jest najbliżej Ziemi, tzn. w jednej linii ustawiają się Słońce, Wenus i Ziemia, to warunki do obserwacji Wenus są najgorsze, bo świeci ona na niebie blisko Słońca.

    Tak, w nocy z 27 na 28 lipca mamy dwa wydarzenia: zaćmienie i Wielką Opozycję Marsa. O ile zaćmienie można obserwować tylko tej nocy, to wygląd Marsa dzień przed czy dzień po nie zmieni się zupełnie.

    A widok, to coś takiego: link
    Ale jak pojedziesz na południe. Bo z Polski tym razem, to raczej nie..

  19. anatol1
    anatol1 22 lipca 2018, 15:56

    Arek, straty światła w teleskopie zwierciadlanym w przypadku tak jasnych obiektów jak Mars są nieistotne. Obstrukcja ma w tym przypadku wpływ na kontrast a ten jest już znacznie ważniejszy przy obserwacjach jasnych obiektów z drobnymi szczegółami jak planety czy Księżyc. Kluczowy w przypadku obserwacji planet jest seeing, czyli stan naszej atmosfery. Jak się trafią dobre warunki, a przy tak niskim położeniu Marsa podczas tej opozycji będzie o to baaaardzo trudno to im większy teleskop się posiada tym lepiej, jak warunki będą złe albo co najwyżej średnie to mały refraktor wystarczy. Lepiej nie ostrzyć sobie zbyt apetytu na tę opozycję, tak jak pisał Arek za dwa lata będą znacznie lepsze warunki - Mars nadal będzie względnie blisko nas, ale znacznie wyżej nad horyzontem. Ponadto pozycja wypadnie w październiku, a jesienią i wiosną warunki pogodowe (pod kątem obserwacji astronomicznych) są często lepsze u nas niż latem.

  20. Arek
    Arek 22 lipca 2018, 16:28

    anatol1 - straty światła też mają znaczenie dla kontrastu. Światło tracone na różnych granicach powietrze-szkło nie znika z układu optycznego lecz przyczynia się właśnie do spadku kontrastu.

    Ale fakt, że w Polsce kluczem jest pogoda. Podczas świetnej nocy nawet mały sprzęt pokaże pazury.

  21. Soniak10
    Soniak10 22 lipca 2018, 17:51

    @Arek: o to mi właśnie chodziło. Jednak co fachowiec, to fachowiec! Dzięki.

  22. Soniak10
    Soniak10 22 lipca 2018, 18:39

    @Arek: i dzięki też za link. Poszperałem na nim przy innych planetach i zauważyłem, że już 8-calowym Ritchey-Chretienem można uzyskać świetnej jakości obrazki Jowisza - znacznie ciekawsze niż np Wenus.

  23. goornik
    goornik 22 lipca 2018, 20:39

    Moja pierwsza wielka opozycja Marsa to rok 1988. Obserwowałem wówczas przetragicznym newtonem z Żywca, a wszystko co zobaczyłem na Marsie, to....wady optyki :)
    Za to w 2003 wyssałem z Marsa ile się dało!

  24. rad-b
    rad-b 23 lipca 2018, 22:51

    czy na pewno Mars to planeta zewnętrzna?

  25. BlindClick
    BlindClick 23 lipca 2018, 23:32

    a czy ona jest w oglole kula ?
    no bo skoro ziemia jest plaska to reszta planet tez powinna byc plaska.

  26. goornik
    goornik 24 lipca 2018, 11:03

    rad-b, tak - na pewno. Dla obserwatora na Ziemi, Merkury i Wenus to planety wewnętrzne, od Marsa "w górę" to planety zewnętrzne. Dla kogość na Saturnie, od Merkurego do Jowisza są wewnętrzne, a tylko Uran i Neptun są zewnętrzne.

  27. mate
    mate 24 lipca 2018, 12:08

    @goornik
    Ke? Przecież określenie planety zewnętrzne/wewnętrzne nie ma nic wspólnego z punktem obserwacji, tylko odnosi się do całego układu planetarnego. W Układzie Słonecznym planetami zewnętrznymi są te, których orbity są poza pasem planetoid, a więc Jowisz, Saturn, Uran i Neptun. Reszta to planety wewnętrzne.

  28. Piniol
    Piniol 24 lipca 2018, 12:18

    Zaćmienie Księżyca, opozycja Marsa, tego na zlocie jeszcze nie było, szkoda, że mnie nie będzie.

  29. banc
    banc 24 lipca 2018, 16:41

    @Piniol
    Nie martw się. Na pewno będzie pochmurno i będzie padało :-)

  30. Lipen
    Lipen 24 lipca 2018, 21:55

    Oczywiście, że planety wewnętrzne to są do pasa planetoid. Zewnętrzne od Jowisza w "górę". Już w podstawówce o tym przecież uczą. Szkoda gadać.

  31. fotoamator2
    fotoamator2 24 lipca 2018, 22:53

    @ goornik: chyba mylisz z pojęciem "planety dolne" i "planety górne". To za "planety dolne" uznaje się te, których orbity przebiegają wewnątrz orbity ziemskiej.

Napisz komentarz

Komentarz można dodać po zalogowaniu.


Zaloguj się. Jeżeli nie posiadasz jeszcze konta zarejestruj się.