Stało się to, jak wszyscy dziś wiemy, w dużej mierze dzięki fotografii obliczeniowej, czyli nadrabianiu fizycznych niedoskonałości małych matryc poprzez składanie razem wielu zdjęć oraz wspomaganie się sztuczną inteligencją. W przypadku sytuacji statycznych działa to świetnie i pozwala na uzyskanie efektów, które, przynajmniej na niewielkich ekranach, w niczym nie ustępują tym oferowanym przez "ciężki sprzęt".

Problem zaczyna się, gdy fotografujemy sceny dynamiczne i ulega nasileniu, gdy próbujemy smartfonem filmować. Powód jest prosty - przy filmowaniu telefon nie może wykonać kilkunastu klatek i złożyć ich razem, bo musi ich nagrywać 25, 30, 50, 60, a czasem i powyżej 100 na sekundę. Miejsca na sztuczki z dziedziny fotografii obliczeniowej jest zatem bardzo niewiele - przy filmowaniu niezmiennie rządzi twarda fizyka i związane z nią parametry takie jak stosunek sygnału do szumu czy wielkość pojedynczego piksela.

----- R E K L A M A -----

PROMOCJA SONY - 50% RABATU NA OBIEKTYW!

Sony A7 III + 24-70/4 ZA FE OSS

10822 zł 9410 zł

Sony A7 IV + 50/1.8 FE

13146 zł 12722 zł

Sony A7 IV + 24-70/4 FE ZA OSS

15122 zł 13710 zł

Sony A7 III + 50/1.8 FE

8846 zł 8422 zł

Między innymi dlatego właśnie matryce w aparatach telefonów robią się coraz większe - żeby tam, gdzie obliczeniowo nie da się stworzyć tylu cudów, co przy zdjęciu krajobrazu, mieć na starcie nieco lepszej jakości surowy obraz. Trend ten widać w ostatnich kilku latach, a omawiany przez nas w niniejszym tekście smartfon Sony Xperia PRO-I wydaje się, ze względu na użycie matrycy o rozmiarze typu 1'', jego kulminacją.

Tę samą matrycę znajdziemy w kompaktowych aparatach Sony, choćby w cieszącym się dużą popularnością wśród vloggerów modelu ZV-1. Można zatem powiedzieć, że pewna granica między smartfonami a "poważnymi aparatami" została naruszona. Za chwilę spojrzymy, czym objawia się to w praktyce. By tego dokonać, nagraliśmy szereg materiałów z wykorzystaniem procedur, które stosujemy w testach trybu filmowego.

Zanim jednak do tego przejdziemy, kilka zdań wprowadzenia. Główny aparat w smartfonie Sony Xperia PRO-I oferuje obiektyw o ekwiwalencie ogniskowej 24 mm i światłosile f/2. Nie kryje on całej 1-calowej matrycy - efektywnie dostępne jest ok. 12 megapikseli. Całość pozwala na filmowanie w 4K z prędkościami do 120 kl/s. Poza tradycyjnym 4K UHD (3840 x 2160) dostępna jest także opcja nagrywania w panoramicznych proporcjach 2.34:1 (3840 x 1644).

Co ciekawsze, do obsługi oby trybów przeznaczone są dwie różne aplikacje. Pierwsza z nich nosi nazwę "Videography Pro" i jest zoptymalizowana pod kątem filmowania codziennego życia oraz wydarzeń o dokumentalnym charakterze. Druga nosi nazwę "Cinema Pro" i obsługuje panoramiczny obraz oraz różnego rodzaju zaawansowane filtry efektowe pozwalające nadać mu filmowego charakteru. Do tego obie aplikacje pozwalają na pełną manualną kontrolę nad nastawami filmowania, takimi jak klatkaż (dostępne jest również europejskie 25 kl/s), czas migawki, czułość ISO, balans bieli czy przysłona. Tę ostatnią można w głównym aparacie regulować dwustopniowo - zostawić otwartą na f/2 albo przymknąć do f/4.

Spójrzmy teraz, jak w praktyce prezentują się obie aplikacje filmowe.

Obie aplikacje nieco się różnią, podobnie jak charakter ujęć do rejestracji których zostały stworzone. W przypadku "reporterskiego" Videography Pro użytkownik może płynnie zmieniać ogniskową, do jego dyspozycji oddano też tryb HDR wprowadzający niewielki element fotografii obliczeniowej do filmowania i tym samym poprawiający zakres tonalny rejestrowanych ujęć.

Z kolei w aplikacji Cinema Pro znajdziemy na przykład narzędzie do w pełni manualnego sterowania ostrością a także wykonywania przeostrzeń między dwoma zadanymi punktami - na przykład postacią na pierwszym planie i drugą w tle. Dostępny jest także szereg filtrów powodujących, że obraz wygląda bardziej filmowo.

Wiemy już, jak się filmuje nowym smartfonem Sony, pora zatem ocenić nagrane nim materiały według poszczególnych kryteriów testowych.

Autofokus

Kombinacja 1-calowej, do tego nieodczytywanej w całości matrycy, z obiektywem o ekwiwalencie ogniskowej 24 mm powoduje, że głębia ostrości oferowana przez omawianego smartfona jest dość spora. Oznacza to, że autofokus nie ma aż tyle do roboty, co w pełnoklatkowym aparacie z jasną stałką. Nie oznacza to jednak, że nie jest on potrzebny. Spójrzmy, jak jego działanie prezentuje się na przykładowych ujęciach.

W tym przypadku podsumowanie będzie krótkie - autofokus swoim działaniem przypomina ten z nowszych bezlusterkowców Sony Alpha. Działa zatem szybko i celnie.

Stabilizacja

Sony Xperia PRO-I oferuje stabilizację optyczną w obiektywach oraz dodatkowo cyfrową. Poszczególnych nastaw jej pracy nie możemy regulować, można ją jedynie włączyć lub wyłączyć. Oto jak prezentuje się jej działanie:

Jak widać, dzięki zaawansowanej, zapewne korzystającej z danych żyroskopowych, stabilizacji cyfrowej, obraz jest naprawdę imponująco płynny. Tu ponownie trudno mieć zastrzeżenia.

Szczegółowość obrazu i wyostrzanie

Najbardziej w tym miejscu zaskakuje rozbieżność między obrazem tworzonym przez obie aplikacje. O ile ten pochodzący z Videography Pro jest dość mocno wyostrzony, co jest typowe dla ujęć ze smartfona, o tyle obraz z aplikacji Cinema Pro (nagrany na domyślnym presecie "Venice CS") jest bardzo miękki, wręcz zamglony. Wydaje się, że to celowy efekt, mający na celu stworzenie czegoś, co będzie wizualnie totalnym przeciwieństwem typowych, mocno wyostrzonych "filmów z telefonu".

Pomijając nadmierne wyostrzenie, materiał z aplikacji Videography Pro jest całkiem szczegółowy i nie odstawałby specjalnie, gdyby zestawić go z tym, co oferują niektóre aparaty fotograficzne wyposażone w znacznie większe matryce. W przypadku Cinema Pro wydaje się, że zmiękczanie obrazu poszło odrobinę za daleko i odbyło się kosztem utraty szczegółów. Trudno jednak porównywać oba materiały bezpośrednio ze względu na różne proporcje obrazu.

Zakres tonalny

Zakres tonalny to jedna z pięt achillesowych filmów z telefonów. Wynika to bezpośrednio z powiązanej z rozmiarem piksela i jego studni potencjałów fizyki, której w tym przypadku nadal nie udaje się oszukiwać tak skutecznie, jak ma to miejsce w przypadku fotografii obliczeniowej. Pewne elementy tej ostatniej znajdziemy już jednak w nowym smartfonie Sony w formie trybu HDR dostępnego w aplikacji Videography Pro. Jego działanie nie jest szczegółowo wyjaśnione, ale podejrzewamy, że aparat po prostu nagrywa dwukrotnie więcej klatek na sekundę, z których co druga ma inną ekspozycję. A następnie materiał tego typu jest łączony. Oto jak funkcja ta oraz kilka innych rozwiązań oferowanych przez Xperię PRO-I sprawdzają się w praktyce.

O ile o ratowaniu niedoświetlonego materiału raczej możemy zapomnieć - tu do głosu dochodzi mniejszy rozmiar piksela i wspomniana już pojemność studni potencjałów - o tyle profil obrazu Venice CS oraz tryb HDR oferują całkiem spory, jak na urządzenie mobilne, zapas informacji w światłach. Do aparatów zatem nieco brakuje, ale jest też lepiej niż w "typowym smartfonie", gdzie kontrastowe sceny często składają się z białych lub czarnych (zależnie od tego jak automat ustawi ekspozycję), pozbawionych informacji plam.

Spójrzmy teraz na liczbowe wartości opisujące zakres tonalny, otrzymane po nagraniu tablicy Stouffer T4110 na poszczególnych profilach obrazu i kombinacjach nastaw. Stopklatki z tak nagranych ujęć zostały przeanalizowane z użyciem programu Imatest, co pozwoliło uzyskać wspomniane liczbowe wartości. Ponieważ Imatest nie zawsze generuje wyniki dla wszystkich możliwych stosunków sygnału do szumu, przedstawiamy wartość dla najostrzejszego kryterium (stosunek sygnału do szumu 10:1 opisany jako „WYSOKA JAKOŚĆ”) oraz dla najniższego (wartość „Total” podawana przez Imatest, zazwyczaj nieco przekraczająca tę dla stosunku sygnału do szumu 1:1, w tabeli wartość ta została podpisana „NAJNIŻSZA JAKOŚĆ”).

Oprócz tego, w prezentującej te wyniki poniższej tabeli, załączamy także wykresy waveform monitor z programu DaVinci Resolve, prezentujące, jakie wartości przyjmują poszczególne pola tablicy zależnie od użytego profilu obrazu. Tablica była nagrywana tak, by prześwietlić pierwsze jedno lub dwa pola.

Profil obrazu	Wykres	Zakres tonalny
Cinema Pro, profil wyłączony		NAJNIŻSZA JAKOŚĆ 7.8 EV WYSOKA JAKOŚĆ 6.28 EV
Cinema Pro, profil Venice CS		NAJNIŻSZA JAKOŚĆ 7.97 EV WYSOKA JAKOŚĆ 7.42 EV
Videography Pro, HDR włączone		NAJNIŻSZA JAKOŚĆ 10.2 EV WYSOKA JAKOŚĆ 7.35 EV
Videography Pro, HDR wyłączone		NAJNIŻSZA JAKOŚĆ 9.06 EV WYSOKA JAKOŚĆ 6.91 EV

Pierwszą rzeczą, na którą warto zwrócić uwagę jest często niewielka różnica między wynikami dla kryterium najniższej i wysokiej jakości obrazu. Oznacza to, że granica między użytecznym obrazem, a całkowitym zaszumieniem jest tu cieńsza, niż ma to miejsce w przypadku aparatów, co zresztą obserwowaliśmy na filmie powyżej.

Jeśli natomiast chodzi o liczbowe wyniki, to te, które nowa Xperia osiągnęła dla kryterium wysokiej jakości obrazu są lepsze niż na przykład to, co w naszych testach filmowych zaprezentował Pentax K-3 III. Widać zatem, że omawiany smarfon nieco się wymyka postawionej na początku tego rozdziału hipotezie, że nie da się programowo nadrobić tego, co oferuje większa matryca. Jak widać, przy wystarczająco dobrym sensorze w charakterze punktu wyjścia, możliwe jest poprawienie jego osiągów, co tutaj ewidentnie się udało.

Ujęcia praktyczne

Na koniec prezentujemy dwa filmy nagrane z użyciem obu aplikacji filmowych, jakie oferuje Xperia PRO-I. Najpierw Videography Pro.

Tu sytuacja jest dość prosta - dzięki trybowi HDR udało się zarejestrować obraz o dobrej rozpiętości, w którym zarówno w światłach jak i cieniach są jeszcze informacje. Pomogła też świetnie działająca stabilizacja, umożliwiająca wygodną pracę z ręki.

W przypadku nocnych ujęć z aplikacji Cinema Pro, połączenie wysokich czułości, gdzie wpływ na obraz miały dość agresywne algorytmy redukcji szumu, ze wspomnianą już miękkością obrazu w tym trybie, powoduje, że nagrane pliki już na starcie miały dość specyficzny, "senny", oniryczny charakter. Zamiast z tym walczyć, zdecydowaliśmy się dopracować ten efekt z użyciem korekcji barwnej, a na koniec dodać nieco ziarna.

Finalnie uzyskany obraz jednym przypadnie do gustu, innym niekoniecznie. Ważne jednak, że nie jest to przymus, a wybór. Osoby preferujące bardziej szczegółowy, wyostrzony obraz zawsze mogą po prostu włączyć aplikację Videography Pro.

Podsumowanie

Sony Xperia PRO-I stanowi swego rodzaju pomost między smartfonami korzystającymi z małych matryc i dużej ilości obliczeń, a aparatami, gdzie matryce są duże, ale obliczenia mniej skomplikowane. Zalety tego rozwiązania widać przy filmowaniu chyba nawet bardziej niż przy fotografii, bo przy rejestracji ruchomych obrazów możliwości obliczeniowej poprawy jakości obrazu są mocno ograniczone. W takich sytuacjach większe piksele 1-calowej matrycy faktycznie pomagają i w połączeniu z rozwiązaniami takimi jak tryb HDR pozwalają osiągnąć zaskakująco dobre rezultaty.

Nie bez znaczenia jest też fakt, że na pokładzie nowego smartfona znajdziemy dedykowane aplikacje pozwalające choćby na manualną kontrolę wszystkich kluczowych parametrów ekspozycji - coś co do niedawna było w smartfonach nie do pomyślenia. Miłym ukłonem w stronę osób poszukujących własnego stylu wyrazu jest też możliwość uzyskania zupełnie niewyostrzonego materiału filmowego o całkowicie innym charakterze niż to, co smartfony typowo oferują.

Wszystko to powoduje, że dla osób, które absolutnie nie chcą nosić ze sobą dodatkowego sprzętu filmowego, Sony Xperia PRO-I może być interesującym rozwiązaniem do codziennego filmowania.

Artykuł powstał na zlecenie polskiego oddziału firmy Sony.