50 lat lustrzanek firmy Canon - mocowanie Canon FL
1. 50 lat lustrzanek firmy Canon - mocowanie Canon FL
Choć w roku 1962 Canon opracował pięcioletni plan wejścia na rynek urządzeń biznesowych, to z pewnością zarząd nie zapomniał o swoich korzeniach i równie wielką uwagę przykładał do ekspansji na rynku fotograficznym. Potwierdzeniem tego może być nie tylko ogłoszone w 30-tą rocznicę powstania firmy motto: "Cameras in the Right Hand, Business Machines in the Left" ("Aparaty w prawej dłoni, urządzenia biznesowe w lewej"), ale także wprowadzenie w 1964 roku nowego systemu lustrzanek analogowych na film 35 mm - Canon FL.
 Obiektywy systemu Canon FL |
Zmiana systemu była spowodowana problemami jakie niosły ze sobą obiektywy z bagnetem R. Na przestrzeni lat okazało się bowiem, że pomimo ich znakomitej jakości, koszty produkcji są zbyt wysokie, a pewne założenia systemowe znacząco ograniczają możliwość dalszego rozwoju systemu i wdrażania nowych technologii. Konieczne były dość drastyczne zmiany, które w kwietniu 1964 roku - zaledwie 5 lat po narodzeniu systemu R - przyniosły lustrzankę Canon FX z nowym mocowaniem bagnetowym o nazwie FL.
 Canon FX z 1964 roku był pierwszą lustrzanką nowego systemu, który zastąpił obecny od pięciu lat na rynku system Canon R. |
Założeniem systemu FL było zapewnienie dobrego połączenia między korpusem a obiektywem, które pozwoli na wdrożenie w przyszłości systemu pomiaru światła przez obiektyw. Pomiar TTL stał się głównym wyzwaniem projektantów lustrzanek w latach 60-tych ubiegłego wieku, a wstępem dla niego było zastosowanie w Canonie FX współpracy przysłony obiektywu z korpusem, w wyniku czego przed i po wyzwoleniu migawki apertura pozostawała maksymalnie otwarta.
 Rysunek z instrukcji Canona FX ilustrujący powiązanie między pracą lustra, przysłony i migawki. |
Niestety w Canonie FX na próżno było szukać wymarzonego przez fotografów pomiaru TTL. Na pociechę użytkownicy dostali umieszczony z lewej strony korpusu (patrząc od strony fotografującego) światłomierz CdS (siarczkowo-kadmowy). Aparat dawał możliwość przełączania czułości światłomierza pomiędzy zakresem niskim (EV 1–10) i wysokim (EV 9–18). Canon FX współpracował z filmami o czułości od ISO 10 do ISO 800 i sprzedawany był w dwóch podstawowych wersjach: pierwsza z obiektywem FL58mm f/1.2 dostępna była w cenie 59,800 jenów, a dla klientów o mniej zasobnych portfelach producent przewidział zestaw z obiektywem FL58mm f/1.8 w cenie 44,800 jenów.
Choć wspomniany światłomierz siarczkowo-kadmowy okazał się dość funkcjonalnym rozwiązaniem, to mimo wszystko pół roku po premierze Canona FX producent postanowił wprowadzić jego wersję bez światłomierza, która została nazwana Canon FP. Aparat był skierowany do profesjonalistów, którzy nie chcą, bądź nie potrzebują światłomierza. Dzięki temu Canon FP oferowany był w znacznie niższej cenie niż model ze światłomierzem, gdyż w zestawie z obiektywem FL50mm f/1.8 kosztował 37,800 jenów. W takiej sytuacji dziwi nieco fakt, że Canon oferował użytkownikom modelu FP opcjonalny dołączany światłomierz CdS o tych samych parametrach co ten znany z lustrzanki FX.
 Canon FP został zaprezentowany w październiku 1964 roku i był on pozbawionym wbudowanego światłomierza. (fot. pochodzi ze strony Wikipedia.org) |
Kolejną lustrzanką systemu FL był zaprezentowany w kwietniu 1965 roku Canon Pellix. Nazwa tego modelu pochodzi od angielskiego słowa pellicle oznaczającego błonę. W aparacie zastosowano bowiem bardzo innowacyjne jak na tamte czasy rozwiązanie polegające na użyciu nieruchomego, półprzepuszczalnego lustra wykonanego z bardzo cienkiej błony o grubości zaledwie 0.020 mm - tzw. pellicle mirror.
 Canon Pellix z 1965 roku to pierwsza lustrzanka Canona z pomiarem TTL. |
Pellix jest też pierwszą lustrzanką Canona wykorzystującą pomiar TTL. Wprowadzenie tej technologii było możliwe właśnie dzięki wspomnianemu półprzepuszczalnemu lustru odbijającemu zaledwie 1/3 padającego na nie światła, które następnie było kierowane do wizjera. Pozostałe 2/3 wiązki świetlnej przechodziło przez błonę lustra i trafiało na kliszę fotograficzną. Aparat był wyposażony w dwufunkcyjną dźwignię samowyzwalacza. Gdy została ona przesunięta w kierunku obiektywu, znajdujący się wewnątrz korpusu światłomierz CdS przemieszczał się w górę i zatrzymywał się między lustrem a migawką, mierząc przepuszczoną przez lustro wiązkę światła. Światłomierz dokonywał pomiaru centralnym obszarze zajmującym ok. 12% kadru. W związku z tym, że mierzona wiązka światła przechodziła nie tylko przez obiektyw, ale również przez lustro, to tego typu mechanizm pomiaru zwykło nazywać się TTLM (Through-the-lens-Mirror).
 Rysunek ilustrujący zasadę działania nieruchomego, półprzepuszczalnego lustra. |
Canon Pellix był pierwszą na świecie komercyjną lustrzanką, która wykorzystywała tego typu nieruchome, półprzepuszczalne lustro. Choć rozwiązanie to wiązało się z kilkoma niedogodnościami, to było potem dość powszechnie stosowane w lustrzankach (również innych producentów) dedykowanych dla fotografii sportowej, gdzie konieczne było zapewnienie dużej szybkości zdjęć seryjnych. Zastosowanie nieruchomego, półprzepuszczalnego lustra powodowało, że konstruktorzy nie byli ograniczeni przez wolny i często zawodny mechanizm poruszający lustrem, a do tego wszystkiego aparat był dużo cichszy, gdyż słychać było jedynie szelest pracującej migawki.
Warto też wspomnieć o niedogodnościach jakie niesie ze sobą stosowanie nieruchomego lustra. Jak już wspomnieliśmy na kliszę fotograficzną trafiało o ponad 30% mniej światła niż w tradycyjnej lustrzance, w związku z tym obiektywy o świetle f/1.2 współpracując z Canonem Pellix pracowały jak instrumenty ze światłosiłą f/1.4. Natomiast model o świetle f/1.4 zachowywał się jak szkło ze światłem f/1.7, itd. Lustro odbijało zaledwie 1/3 światła, więc jak łatwo się domyślić, obraz w wizjerze był bardzo ciemny, jednak widoczny nawet podczas otwarcia migawki, co przydawało się bardzo przy dłuższych ekspozycjach. Niestety brak mechanizmu podnoszenia lustra powodował, że światło mogło poprzez wizjer wpadać do wnętrza korpusu. Dlatego konieczne było zastosowanie kurtyny przykrywającej okular wizjera, która mogła być uruchamiana za pomocą pokrętła umieszczonego wokół korbki do przewijania filmu.
 Canon Pellix QL bez i z modułem Canon Booster. |
W marcu 1966 roku producent zaprezentował dwie kolejne lustrzanki z mocowaniem bagnetowym FL. Pierwszą z nich był Canon Pellix QL, który różnił się od swojego starszego brata zastosowaniem specjalnego mechanizmu pozwalającego na bardzo szybkie i łatwe ładowanie filmu, tzw. Quick Load. Kolejnym usprawnieniem w nowym Pelliksie była możliwość blokady dźwigni uruchamiającej światłomierz, a gdy ten nie działał właściwie ze względu na zbyt słabe oświetlenie, użytkownik miał możliwość dołączenia do gorącej stopki aparatu opcjonalnego urządzenia o nazwie Canon Booster, które zwiększało zakres pracy światłomierza z EV 1 - 18 do EV -4.5 - 18 i pozwalało na pracę z filmami o czułości od ISO 25 do ISO 12800.
 Opcjonalny Canon Booster zwiększał zakres pracy światłomierza do EV -4.5 - 18 i pozwalał na pracę z filmami o czułości od ISO 25 do ISO 12800. |
Kolejna nowość z marca 1966 roku to Canon FT QL. Była to unowocześniona wersja Canonów FX i FP, w której, oprócz znanego z Pelliksa QL mechanizmu pozwalającego na szybkie ładowanie filmu, zastosowano pomiar TTL w połączeniu z tradycyjnym ruchomym lustrem. Udało się to dzięki specjalnej konstrukcji soczewek wizjera, gdzie jedna z nich została częściowo posrebrzona, co pozwalało na skierowanie części światła z obszaru pokrywającego 12% centrum kadru w stronę czujnika pomiarowego CdS.
 Canon FT QL z 1966 roku. Zdjęcie pochodzi ze strony Wikipedia.org. |
System pomiaru światła w Canonie FT mógł pracować w zakresie EV 3 - 18, dlatego producent przewidział w nim możliwość zastosowania Canon Boostera, który rozszerzał ten zakres do EV -3.5 - 18.
 Zasada działania systemu pomiaru TTL w lustrzance Canon FT. Rysunek pochodzi ze strony www.mir.com.my. |
Ostatnią lustrzanką systemu FL był zaprezentowany w lutym 1968 roku Canon TL. Aparat został opracowany na bazie modelu FT QL i nie trafił nigdy na japońskie półki sklepowe, gdyż z założenia przeznaczony był dla masowych użytkowników zza granicy. Aby sprostać tym wymaganiom konieczne było odpowiednie "odchudzenie" aparatu. Choć w nowym modelu pozostawiono pomiar TTL, to nie znajdziemy w nim już samowyzwalacza, a minimalny czas otwarcia migawki wynosi zaledwie 1/500 sek. Canon TL w pierwotnej wersji nie posiadał także mechanizmu Quick Load, lecz w późniejszym etapie produkcji z taśm produkcyjnych schodziły wersje TL QL.
 Canon TL z 1968 roku początkowo nie posiadał mechanizmu Quick Load, lecz późniejsze wersje aparatu były już wyposażone w ten system pozwalający na szybkie ładowanie filmu. |
Choć lustrzanki systemu FL znajdowały się w ofercie producenta jeszcze na początku lat 70-tych, to już w 1964 r. pojawiały się głosy, że Canon zamierza zaprezentować innowacyjną zaawansowaną lustrzankę, która zadowoli nawet najbardziej wymagających profesjonalistów. Plotki okazały się prawdziwe, gdyż podczas gdy rynek podbijały jeszcze lustrzanki z bagnetem FL w zaciszu laboratoriów rozwojowych firmy Canon powstawał zupełnie nowy system profesjonalnych lustrzanek, który stał się potem koniem pociągowym firmy na następne dwadzieścia lat. W końcu po 5 latach pracy inżynierów i poniesieniu ogromnych nakładów finansowych światło dzienne ujrzała nowa, flagowa lustrzanka, która na stałe wpisała się do historii fotografii. Szczegółowo opowiemy o niej już za tydzień.
Optyczne.pl jest serwisem utrzymującym się dzięki wyświetlaniu reklam. Przychody z reklam pozwalają nam na pokrycie kosztów związanych z utrzymaniem serwerów, opłaceniem osób pracujących w redakcji, a także na zakup sprzętu komputerowego i wyposażenie studio, w którym prowadzimy testy.