Atrybutem profesjonalnych lustrzanek systemu Canona i Nikona jest wbudowany pionowy uchwyt, który mieści w sobie pojemny akumulator. Na uchwycie znajduje się dodatkowy spust migawki, przyciski oraz pokrętło sterujące. Na korpusie odnajdziemy też dodatkowy monochromatyczny ekran LCD znajdujący się pod głównym kolorowym wyświetlaczem. Ta klasyczna charakterystyka dotyczy także testowanego tutaj Canona 1D Mark IV, który odziedziczył korpus po swoim poprzedniku oznaczonym Mark III.

----- R E K L A M A -----

Canon 1D Mark IV to sprzęt dla profesjonalistów; wykonany z najlepszych materiałów, szczelny i wytrzymały. EOS 1D jest bardzo dużym aparatem. Jego wymiary to 156×156.6×79.9 mm. Razem ze 180-gramowym akumulatorem, 1D waży 1.3 kg. Kiedy dołączymy do niego profesjonalny obiektyw i lampę błyskową, trzeba liczyć się z tym, że nasza ręka będzie musiała sobie poradzić z 3-kilogramowym ciężarem.

Zasilanie i gniazda

Dwie gumowe zaślepki zakrywają dostęp do następujących gniazd:

• złącze PC do lamp zewnętrznych,
• gniazdo N3 wężyka spustowego (analogiczne jest w dwucyfrowych EOS-ach),
• wyjście wideo (PAL/NTSC),
• wyjście USB,
• wejście mikrofonu,
• wyjście HDMI.

Obok nich jest także gniazdo połączeń systemowych, zasłonięte już nie metalową nakrętką jak w Mark III, a gumową zaślepką. Powyżej natomiast są styki transmitera danych WFT-E2. Po podłączeniu tego opcjonalnego urządzenia możliwy jest bezprzewodowy lub przewodowy (za pomocą kabla USB) przesył danych z aparatu na komputer, czy inny nośnik typu bank zdjęć.

Canon 1D Mark IV ma już złącze HDMI oraz wejście zewnętrznego mikrofonu, czego jego poprzednik Mark III nie miał.

Aparat zasilany jest dużym akumulatorem litowo-jonowym LP-E4. Jego pojemność wynosi 2300 mAh, a napięcie nominalne 11.1 V. W zestawie znajduje się ładowarka LC-E4 na dwa takie akumulatory. W standardowym zestawie nie jest już dodawany zasilacz sieciowy ACK-E4, jak to było przy zakupie 1D Mark III. Aby zapewić sobie stałe zasilanie aparatu podczas pracy w studiu trzeba kupić opcjonalny zasilacz.

EOS 1D ma dwa gniazda pamięci. W przeciwieństwie do D3/D3s nie są to jednak dwa wejścia na karty CF, bowiem jedno to owszem CF ale drugie to już SD. To z jednej strony zmusza do stosowania dwóch rodzajów kart pamięci, a z drugiej ratuje sytuację, kiedy na przykład mamy dostęp jedynie do jednego rodzaju kart.

Zdjęcia mogą być zapisywane na wybraną kartę (wybór jest bardzo łatwy, za pomocą jednego przycisku) lub na obie jednocześnie (tworzenie kopii zapasowej). Można tym samym określić, jaki rodzaj zdjęć ma być zapisany na jakiej karcie. Dzięki temu, na przykład, na jednej zapisujemy JPEG-i a na drugiej RAW-y. Dostępna jest także funkcja kopiowania zdjęć z jednego nośnika na drugi. Odpowiednie odznaczenie opcji w menu sprawia, że po zapełnieniu jednej z kart, automatycznie następuje zapis na drugą. Można też zablokować to, aby po zapełnieniu pierwszego nośnika, aparat poinformował nas o braku dostępnej pamięci i wtedy ręcznie wskazać mu drugą kartę.

Przyciski

Układ przycisków w 1D Mark IV jest analogiczny do układu w Mark III. Obok spustu migawki znajdują się: blokada błysku (FEL), pokrętło sterujące i rząd trzech przycisków: włącznik podświetlania monochromatycznych paneli, kompensacja ekspozycji oraz ISO. A po drugiej stronie, w miejscu koła nastaw dwucyfrowych EOS-ów, są przyciski: trybu pracy (P, Av, Tv, M, Bulb), pracy autofokusu (AI Servo lub One Shot) i trybu wyzwalania migawki (cicha migawka, pojedyncze zdjęcie, zdjęcie seryjne H i L, 10- i 2-sekundowy samowyzwalacz), kompensacja błysku połączona z pomiarem światła (matrycowy, centralnie ważony, skupiony lub punktowy). Jednoczesne wciśnięcie, co wcale nie jest łatwe, dwóch pierwszych spośród wymienionych przycisków uaktywnia sterowanie bracketingiem.

Widok z przodu pokazuje blokadę bagnetu i przycisk podglądu głębi ostrości w obiektywie oraz dwa spusty migawki przy uchwycie pionowym i poziomym.


Na tylnej ściance, po lewej stronie, nad 3-calowym LCD leżą przyciski MENU oraz INFO. Pod muszlą oczną znajduje się pokrętło regulacji dioptriażu wizjera, zatem ustawienie go wymaga uprzedniego zdjęcia gumowej muszli. Całe szczęście, że takiej czynności, w przypadku kiedy z korpusu korzysta jedna osoba, dokonuje się w zasadzie tylko raz. Po drugiej stronie wizjera jest przełącznik służący do zasłaniania go. W miejscu spoczywania kciuka są trzy przyciski: ustawiania ostrości (AF-ON), blokady ekspozycji i pomniejszania zdjęcia w trybie odtwarzania oraz wyboru punktu AF i powiększania zdjęcia.


W zaawansowanych lustrzankach Canon, bardzo wygodnym rozwiązaniem jest dżojstik pełniący różne funkcje sterujące. W instrukcji obsługi jest on nazywany „sterownikiem”, toteż w dalszej części będziemy go także w ten sposób nazywać. Równie przyjemne w użyciu jest duże koło sterujące z przyciskiem SET pośrodku. Niżej odnajdziemy włącznik aparatu, który w pozycji środkowej blokuje wspomniane wcześniej pokrętło. Tuż obok mamy zamek blokujący pokrywę gniazd kart pamięci. Pod dużym wyświetlaczem jest przycisk podglądu zdjęć, a pod monochromatycznym panelem trzy guziki. Pierwszy to przycisk usuwania zdjęć. Drugi: FUNC., którego jednokrotne wciśnięcie umożliwia wybór zapisu jakości zdjęć i wskazania, na którą kartę pamięci mają być one zapisywane, a kolejne wciśnięcie pozwala zmienić balans bieli. Trzeci odpowiada za wybór stylu obrazu (na kolorowym LCD wyświetlane są ustawienia obrazu JPEG), ochronę zdjęć przed usunięciem i nagrywanie notatki dźwiękowej.

W trakcie trzymania aparatu w pozycji pionowej nasz kciuk spoczywa w zasięgu przycisków: ustawiania ostrości (AF-ON), blokady ekspozycji i pomniejszania zdjęcia w trybie odtwarzania, wyboru punktu AF i powiększania zdjęcia, czyli trzech analogicznych przycisków jak przy kadrowaniu poziomym. Natomiast palec wskazujący odnajduje spust migawki, pokrętło sterujące i blokadę błysku, czyli znów analogicznie jak podczas standardowego trzymania korpusu. Przełącznik ON/OFF włącza lub wyłącza funkcje przycisków uchwytu pionowego.

Nawet pierwsze zetknięcie z tym aparatem nie powoduje zagubienia. Kto miał do czynienia z lustrzankami marki Canon nie powinien mieć problemów z intuicyjną obsługą 1D, a czytelne podpisy powinny bardzo ułatwić obsługę w przypadku małego doświadczenia z tego typu aparatami.

Menu

Menu 1D Mark IV złożone jest z 9 kolorowych, bardzo czytelnych zakładek. Poruszanie się po nim jest możliwe na dwa sposoby. Zmiany zakładek można dokonywać pokrętłem sterującym znajdującym się pod palcem wskazującym, a po poszczególnych opcjach poruszać się kciukiem kręcąc kołem sterującym – to pierwszy sposób. Drugi to użycie sterownika. W obu przypadkach potwierdzenie dokonuje się przyciskiem SET. Oczywiście jednoczesne korzystanie ze sterownika, pokrętła i koła sterującego jest także dopuszczalne.

Menu z najnowszego 1D różni się nieznacznie od menu Mark III. Funkcje, których nie było w 1D Mark III zaznaczyliśmy poniżej dodając słowo nowość. Są to między innymi opcje związane z filmowaniem, korekcja winietowania i pokaz slajdów. Ogólny wygląd i struktura całego menu nie uległy jednak zmianie.

Dwie pierwsze zakładki koloru czerwonego to menu fotografowania:

• balans bieli (szerzej w rozdziale 5),
• rejestruj dane WB – balans bieli według wzorca,
• WB-Przesuw/WB – korekta i bracketing WB,
• przestrzeń kolorów – sRGB lub Adobe RGB,
• styl obrazu – więcej w rozdziale 6,
• nowość: korygowanie jasności brzegów (redukcja winietowania),
• jakość JPEG – ustawienie kompresji JPEG w skali od 1 do 10 dla zdjęć L, M1, M2 i S,
• wielkość obrazu – wybór zapisu JPEG (L, M1, M2 i S), RAW, mRAW, sRAW lub jednoczesnego zapisu RAW+JPEG, mRAW+JPEG lub sRAW+JPEG,
• kontrolne wyświetlanie – wyświetlanie zdjęcia po jego wykonaniu,
• włączenie operacyjnego sygnału dźwiękowego „bip”,
• włączenie wykonywania zdjęć bez karty pamięci,
• dane dla retuszu kurzu,
• sterowanie zewnętrzną lampą błyskową – więcej w rozdziale 3.

Kolejne dwie zakładki, ale tym razem niebieskie, to menu odtwarzania:

• ochrona obrazów,
• obracanie zdjęcia,
• usuwanie zdjęć,
• polecenie wydruku obrazu,
• kopiowanie obrazów z karty na kartę,
• kopia zapasowa na nośnik zewnętrzny poprzez WFT-E2,
• włączenie alarmu o prześwietleniu na zdjęciu,
• włączenie wyświetlania punktu AF na zdjęciu,
• wybór histogramu – RGB lub jasność,
• punkt powiększenia – wokół centrum obrazu lub wokół wybranego punktu AF,
• ustawienie skoku przy przeglądaniu zdjęć za pomocą pokrętła sterującego,
• nowość: pokaz przezroczy.

Kolor żółty został przypisany trzem zakładkom menu nastaw ogólnych:

• ustawienie czasu automatycznego wyłączenia się aparatu,
• wybór sposobu zapisywania i rodzaju nośnika oraz folderu,
• numery plików – numeracja narastająca, automatyczna od 1 lub ręczna od 1,
• wybór lub tworzenie początku nazw plików,
• autoobracanie,
• formatowanie,
• regulacja jasności LCD,
• data i czas,
• wybór języka,
• standard TV – NTSC lub PAL,
• dane akumulatora – pokazuje źródło zasilania, procentową wartość poziomu naładowania, liczbę wykonanych zdjęć i zdolność do naładowania,
• nastawy funkcji Live View/Film – aktywowanie przycisku SET do włączenia LV oraz wyświetlanie siatki,
• pobieranie lub zapisywanie nastaw menu na karcie pamięci,
• rejestrowanie i zastosowanie podstawowych nastaw aparatu,
• kasowanie nastaw aparatu,
• czyszczenie matrycy – automatyczne, czyść teraz lub czyść matrycę ręcznie,
• wersja oprogramowania i aktualizacja,
• nastawy WFT – wyświetlane po podłączeniu przekaźnika bezprzewodowego.

Pomarańczowa zakładka to zbiór tzw. „Custom function”, znany użytkownikom EOS-ów pod skrótem C.Fn. Są ich cztery rodzaje, ponumerowane rzymskimi cyframi zawierające ustawienia dotyczące: ekspozycji, obrazu/błysku/wyświetlania, autofokusu/migawki i operowania. W tej zakładce jest także opcja kasowania nastaw C.Fn oraz możliwość rejestracji, utworzenia i zapisania w pamięci aparatu do trzech własnych zbiorów tychże ustawień. Spójrzmy co kryją poszczególne C.Fn.


C.Fn I (Ekspozycja):

• przyrosty nastaw ekspozycji,
• przyrosty czułości,
• zakres ISO,
• automatyczne kasowanie sekwencji BKT,
• kolejność zmian w sekwencji BKT,
• liczba zdjęć w sekwencji BKT,
• wiązanie pomiaru punktowego z punktem AF,
• bezpieczne przesuwanie nastaw – automatyczne korygowanie przez aparat ręcznych nastaw TV/AV lub ISO,
• dostępność trybów fotografowania – można na przykład wyłączyć wybór trybu P,
• dostępność trybów pomiaru światła,
• tryb pomiaru przy ręcznych nastawach ekspozycji – wybór ostatnio używanego lub określenie jednego z czterech dostępnych,
• dostępność czasów naświetlania – wprowadzenie ograniczenia w wyborze czasu otwarcia migawki,
• dostępność wartości przysłony,
• używanie dostępnych trybów fotografowania i pomiaru światła,
• czas synchronizacji błysku w trybie Av – auto lub 1/300 s,
• nowość: mikroregulacja AE,
• nowość: mikroregulacja ekspozycji lampy.

C.Fn II (Obraz/Błysk/Wyświetlanie):

• redukcja zakłóceń – długi czas,
• redukcja zakłóceń – wysokie ISO,
• priorytet jasnych partii obrazu,
• automatyczny optymalizator jasności,
• pomiar światła E-TTL II przy błysku – wielosegmentowy lub uśredniony,
• sposób synchronizacji – pierwsza lub druga kurtyna,
• blokada wyzwalania błysku,
• wyświetlanie w wizjerze informacji przy naświetlaniu matrycy,
• włączenie oświetlenia panelu przy ekspozycji Bulb,
• przycisk INFO podczas fotografowania – na 3-calowym LCD wyświetlane są nastawy aparatu lub wyświetlane są w postaci tabeli funkcje fotografowania, których zmianę można obserwować na LCD.

C.Fn III (Autofokus/Migawka):

• włączenie ręcznego nastawianie ostrości w obiektywie USM,
• czułość śledzenia autofokusu w trybie AI Servo – 5 poziomów,
• priorytet pierwszego/drugiego obrazu w AI Servo – określenie, czy dla kolejnych zdjęć priorytetem jest nastawienie ostrości, szybkość zdjęć, czy też utrzymanie ostrości,
• wybór metody śledzenia AI Servo – ustawianie ostrości na obiekcie najbliższym lub ignorowanie obiektów bliższych,
• działanie obiektywu gdy nie można ustawić ostrości – ciągłe szukanie lub wyłączenie nastawiania ostrości,
• funkcje przycisku AF Stop na obiektywie,
• mikroregulacja automatycznych nastaw ostrości – korygowanie autofokusu w obiektywie, 40-stopniowa regulacja z możliwością zapisu ustawień dla 20 obiektywów,
• rozszerz o wybrane punkty AF – zwiększenie aktywnych pól AF,
• wybranie za pomocą sterownika zarejestrowanego punktu AF,
• nowość: wybieralne punkty AF,
• nowość: przełącz do zarejestrowanego punktu AF,
• automatyczne wybieranie punktów AF,
• sposób wyświetlania aktywnego pola AF,
• określenie jasności punktu AF,
• włączenie oświetlenia wspomagającego AF,
• nowość: punkt AF powiązany z orientacją,
• wstępne podnoszenie lustra,
• określenie szybkości zdjęć w serii,
• limit długości serii.

C.Fn IV (Operowanie/Inne):

• spust migawki / przycisk blokady AE,
• zamiana funkcji przycisków AF-ON/AEL,
• funkcje pokrętła,
• przycisk SET podczas fotografowania,
• tryb M – ręczne nastawy AV/Tv: przypisanie im kół nastaw,
• kierunek zmian wartości Tv/Av,
• nastawienie przysłony bez obiektywu,
• nastawy WB + nośnik/wielkość obr. – określenie czy mają one się wyświetlać na kolorowym czy monochromatycznym LCD,
• funkcja przycisku ochrona/mikrofon,
• operowanie gdy koło sterujące jest wyłączone,
• nowość: rozpocznij filmowanie,
• wybór matówki – określenie rodzaju matówki,
• czas aktywności przycisków,
• skrócone opóźnienie wyzwalania migawki,
• dodawanie informacji o proporcjach obrazu,
• włączenie dodawania danych identyfikacyjnych oryginału.

Ostatnia zakładka w kolorze zielonym to „Moje menu”. Można w niej zapisać dowolną funkcję z całego menu, tak aby w szybki sposób móc się do niej dostać. Tak można postąpić na przykład z funkcją wstępnego podnoszenia lustra, kasowaniem karty pamięci lub opcjami lampy błyskowej.

Wyświetlacze

Canon 1D Mark III miał dość przestarzały wyświetlacz LCD. Mimo, że 3-calowy, to jednak o słabej rozdzielczości. Mark IV, tak jak się spodziewaliśmy przed jego premierą, został wyposażony w 3-calowy ekran VGA (920000 punktów) o podobnej jakości co panele w EOS-ach 7D, 5D Mark II, czy 50D. Jego jasność można regulować w 7-stopniowej skali. Jakość ekranu Mark IV jest porównywalna z tym co prezentują D3/D3x. Trudno jednak uciec od wrażenia, że po zrobieniu zdjęcia aparatem 1D, wygląda ono lepiej na komputerze niż na wyświetlaczu. Odwrotnie jest w przypadku D3/D3x, których ekrany LCD wyświetlają zdjęcia podbijając znacznie na nich kolory i kontrast.

Ekran LCD można uaktywnić, aby na nim wyświetlać i z jego poziomu zmieniać funkcje przypisane przyciskom, np: ISO, pomiar światła, tryb AF itd. Dzieje się tak po naciśnięciu INFO. w trybie fotografowania. Wyświetlane są wtedy informacje o aktualnych nastawach.

W trybie odtwarzania informacje o zdjęciu dawkuje przycisk INFO. Kolejne wciśnięcia powodują wyświetlanie zdjęcia, a nad nim: użytą wartość przysłony, czas ekspozycji, numer pliku i katalog oraz ikonę aktywnej karty pamięci. Następnie na tle zdjęcia w lewym dolnym rogu pojawia się informacja o formacie zdjęcia wraz z numerem zdjęcia na karcie. Potem histogram RGB, miniatura zdjęcia i skrócony EXIF, a w końcu, w miejscu parametrów ekspozycji, pojawia się histogram jasności. Wygląd jest zatem standardowy, tak jak w innych modelach lustrzanek Canona.


Canon 1D Mark IV ma dwa ekrany monochromatyczne, które wzajemnie się uzupełniają. Główny znajduje się na górnej ściance i zawiera najważniejsze informacje. Drugi węższy, położony pod głównym LCD, wyświetla balans bieli, jakość i rodzaj zdjęć, informacje o kartach pamięci, a także nazwy pliku i katalogu. Schematy ekranów przedstawiamy poniżej.

Live View i filmy

Ubogi tryb podglądu obrazu na żywo w 1D Mark III, został w najnowszym Mark IV zdecydowanie rozszerzony nawet o możliwość nagrywania filmów. System Live View i Wideo jest w najnowszej w najnowszej „jedynce” analogiczny do tego co oferuje EOS 7D, a więc: można włączyć 2 rodzaje siatek pomocniczych przy kadrowaniu, ustawić timer pomiarowy (czas trwania blokady AE), działa symulacja ekspozycji, czyli dostosowywanie jasności LCD do parametrów ekspozycji i oświetlenia i w końcu dostępne są trzy tryby ustawiania ostrości:

• tryb Live – ustawianie ostrości na zasadzie detekcji kontrastu na matrycy,
• tryb Live i wykrywanie twarzy,
• tryb szybki – ustawianie ostrości za pomocą czujnika AF po opuszczeniu lustra.

Ostrość ustawiania jest przyciskiem AF-ON lub spustem migawki, a dociśnięcie spustu migawki wykonuje zdjęcie. Szybkość ustawiania ostrości w Trybie szybkim jest zadowalająca. Trwa to krótką chwilę, choć oczywiście opadające i podnoszące się lustro dezorientuje hałasując. Ten hałas można nieco zminimalizować używając tybu cichej migawki S (wybiera się go tam gdzie np. tryb seryjny). Nie jesteśmy zadowoleni z szybkości ustawiania ostrości na matrycy, choć wydaje się że jest to proces szybszy niż w 7D. Średnio ostrość potwierdzana jest po 2–3 sekundach. Rzadko zdarza się, aby trwało to dłużej niż 5–6 sekund. Ustawienie ostrości może odbywać się także ręcznie. Proces precyzyjnego ostrzenia ułatwia bardzo szybkie 5- lub 10-krotne powiększenie obrazu po naciśnięciu tego samego przycisku, który powiększa zdjęcia w trybie odtwarzania.


Wygląd ekranu LCD w trybie podglądu obrazu na żywo przedstawiamy powyżej. Kolejne wciśnięcia przycisku INFO. powodują wyświetlanie poszczególnych informacji, co symuluje nasza animacja.

Obecne lustrzanki systemu EOS mają najbardziej zaawansowane opcje filmowania spośród innych tego typu aparatów na rynku. W trakcie nagrywania wideo mamy do dyspozycji wszystkie funkcje trybu Live View. Działa autofokus na zasadzie detekcji kontrastu, choć tak jak już wspominaliśmy przy omawianiu LV, warto aby jego szybkość Canon jeszcze dopracował. Ostrość można ustawiać także ręcznie korzystając z powiększenia obrazu. To co oferuje 1D Mark IV, a czego nie mają inni producenci lustrzanek, to nagrywanie filmów w maksymalnej rozdzielczości 1920×1080 pix i z różnymi prędkościami w zależności od ustawienia standardu TV (PAL lub NTSC):

• 1920×1080 pix, 30 kl/s, około 330 MB/min,
• 1920×1080 pix, 25 kl/s, około 330 MB/min,
• 1920×1080 pix, 24 kl/s, około 330 MB/min,
• 1280×720 pix, 60 kl/s, około 330 MB/min,
• 1280×720 pix, 50 kl/s, około 330 MB/min,
• 640×480 pix, 60 kl/s, około 165 MB/min,
• 640×480 pix, 50 kl/s, około 165 MB/min.

Filmy zapisywane są z rozszerzeniem MOV z użyciem kodeka MPEG-4AVC/H.264. Producent zaleca stosowanie kart o szybkości zapisu/odczytu minimum 8 MB/s. Instrukcja obsługi gwarantuje w temperaturze pokojowej nagranie 90-minutowego filmu. Należy się jednak liczyć z dużym rozmiarem nagrywanego obrazu.

Poza wolnym działaniem AF w trybie filmowania, minusem jest również rejestrowanie na filmie odgłosów takiego ustawiania ostrości. Poza tym odczuć można zbyt wolne automatyczne dostosywanie parametrów ekspozycji przy zmianie oświetlenia. Te wady można dostrzec w naszych przykładowych klipach:

• film 1 – 1920×1080 pix, 58 MB,
• film 2 – 640×480 pix, 13 MB,
• film 3 – 1280×720 pix, 37 MB,
• film 4 – 1920×1080 pix, 31 MB,
• film 5 – 1920×1080 pix, 22 MB.

Wizjer

Wizjer jest duży, ale nie tak jak w pełnoklatkowym D3/D3s. Kryje obszar bliski temu co rejestruje się na zdjęciu, ale zauważalnie pomniejszony. Wizjer Mark IV daje powiększenie 0.76x, a odległość źrenicy wyjściowej okularu wizjera wynosi 20 mm. Osoby z wadą wzroku mogą korygować go w zakresie od −3 do +1 1/m. Wydaje się, że poza różnicami w ilości punktów AF w Mark III i IV, mamy do czynienia z identycznymi konstrukcjami wizjerów.