Rzeczywisty rozmiar obiektywów	Lewy:   30.05+/- 0.05 mm Prawy:  30.02+/- 0.05 mm	8 / 8.0 pkt
Rzeczywiste powiększenie	8.12+/- 0.17 raza	3 / 3.0 pkt
Sprawność optyczna	91+/- 1%	18.5 / 25.0 pkt
Aberracja chromatyczna	W centrum korygowana pomiędzy poziomem dobrym a średnim, na brzegu niezbyt duża	6.5 / 10.0 pkt
Astygmatyzm	Niewielki	6.9 / 10.0 pkt
Dystorsja	Odległość pierwszej zakrzywionej linii od centrum pola w stosunku do promienia pola widzenia: 31% ± 3%	3 / 10.0 pkt
Koma	Spora kreska na brzegu	5.3 / 10.0 pkt
Nieostrość obrazu	Nieostrość pojawia się w odległości 62% ± 5% od centrum pola widzenia	1 / 10.0 pkt
Pociemnienie brzegowe	Niewielkie	4.1 / 5.0 pkt
Odwzorowanie bieli	Wyraźny kolor żółty. Krzywa transmisji w wyraźnym maksimum w okolicach 550 nm	1.2 / 5.0 pkt
Kolimacja osi	Idealna	5 / 5.0 pkt
Wewnętrzne odblaski	Lewy: Prawy: Dużo odblasków od okolic pryzmatów	1.6 / 5.0 pkt
Obudowa	Klasyczna lornetka Porro z mostkiem okularowym. Dobrze leży w ręku. Muszle okularowe trochę za małe i nieregulowane. Lornetka nie jest wodoodporna ani wypełniona azotem. Lekka i poręczna.	7 / 8.0 pkt
Ogniskowanie	Niewielka śruba centralna (pełen obrót 400 stopni). Chodzi płynnie i równo. Nacisk na okulary nie powoduje rozogniskowania. Mostek leciutko kołysze się na boki. Indywidualne ogniskowanie na prawym okularze. Rusza soczewką zewnętrzną.	4.1 / 5.0 pkt
Wyjście na statyw	Brak. W teście 8×32 wszystkim lornetkom przyznaliśmy w tej kategorii średnią wartość 1.5 pkt., jako że wyjście statywowe w tej klasie sprzętu jest rzadko używane.	1.5 / 3.0 pkt
Rozstaw okularów	od 45.5 do 75.9 mm	6 / 6.0 pkt
Min. odległość ostrego widzenia	1.95 metra	1.5 / 2.0 pkt
Okulary	O polu własnym 68.3 stopnia (wg wzoru uproszczonego) i 61.7 stopnia (wg wzoru tangensowego).	15 / 20.0 pkt
Pole widzenia	Zmierzone przez nas wyniosło 8.41 ± 0.03 stopnia i było odrobinę mniejsze od podanego w specyfikacjach. Pole bardzo duże jak na tę klasę parametrów.	7.5 / 8.0 pkt
Wyczernienie i kurz wewnątrz tubusa	Tubus wewnątrz czarny, karbowany, lekko połyskujący. Denko szare. Nie widać żadnego kleju czy śrub. Pojedyncze pyłki na pryzmatach.	3.2 / 5.0 pkt
Winietowanie centralne	Lewy: Prawy: Lekko pościnane źrenice. OL: 3.8%, OP: 3.1%	4 / 8.0 pkt
Jakość pryzmatów	Dobrej klasy BaK-4	8 / 8.0 pkt
Powłoki antyodblaskowe	Niebieskawe na okularach i pryzmatach, pomarańczowo-fioletowe na obiektywach. Intensywność średnia	4.5 / 5.0 pkt
Gwarancja [w latach]	1	1 / 6.0 pkt
Wynik ostateczny	67.1%	127.4 / 190 pkt
Wynik Ekono		0pkt.

Podsumowanie

• klasyczna i solidna obudowa,
• bardzo duże pole widzenia,
• wysoka transmisja w centrum zakresu widzialnego,
• niewielki astygmatyzm,
• dość dobrze kontrolowana aberracja chromatyczna,
• bardzo szeroki zakres rozstawu okularów,
• dobrej klasy pryzmaty BaK-4.

• spora nieostrość na brzegu pola widzenia,
• wyraźnie żółty obraz,
• zauważalna dystorsja,
• sporo odblasków od okolic pryzmatów,
• mały odstęp źrenicy wyjściowej,
• lekko pościnane źrenice.

W naszym teście lornetek klasy 8×32 nie mogło zabraknąć klasycznych Zeissów z Jeny. Wyprodukowano ich tak dużo, że na rynku wtórnym wciąż można znaleźć wiele zadbanych egzemplarzy, które da się kupić w przystępnej cenie od około 200 do 500 zł. Motywacją tego testu była nie tylko nasza ciekawość związana z chęcią zorientowania się, jak lornetki wyprodukowane 20 czy 30 lat temu wypadają na tle produkowanych obecnie, ale także szczera wiara w to, że są one w stanie pokazać miejsce w szeregu wielu współczesnym instrumentom rodem z Chin. Zobaczmy czy tak jest w istocie.

Niedawno opublikowaliśmy test bliźniaczego Deltrintema 8×30. Jego wyniki są w wielu kategoriach praktycznie takie same jak testowanego obecnie Jenoptema. Sumaryczny wynik uzyskany przez obie lornetki różni się o 0.4 punktu, co jest wartością znikomą biorąc pod uwagę błędy pomiarowe oraz fakt, że lornetki przeszły w swoim życiu przez kilka rąk. Ze względu na dużą zgodność osiągów, wyglądu i parametrów nikogo chyba nie zdziwi fakt, że spora część podsumowania jest taka sama jak w przypadku Deltrintema.

Dwa Zeissy 8×30 z Jeny – po lewej Jenoptem, po prawej Deltrintem.

Zacznijmy od niewątpliwych zalet. Lornetka obecna w teście ma na karku ćwierć wieku. Pomimo tego jej stan jest bliski idealnemu – jeszcze lepszy niż w przypadku testowanego niedawno Deltrintema. Jej optyka jest w tak samo dobrym stanie jak obudowa. Soczewki są czyste, bez skaz i bez żadnej pleśni w środku. Na pryzmatach jest trochę pyłków, ale z racji wieku lornetki jest to zrozumiałe. Wszystko to świadczy o jednym. Testowany tutaj Jenoptem 8×30, za kolejne ćwierć wieku, przy podobnym użytkowaniu, będzie wyglądał dokładnie tak samo jak teraz. Wątpię czy jakikolwiek współczesny produkt z Chin, kupiony za kwotę do 1000 zł, przetrwa w takim stanie choć małą część tego czasu.

Kolejna zaleta to pole widzenia. Kiedyś stawiano na duże pole i Jenoptem takie właśnie ma. Jest ono o prawie pół stopnia większe niż największe pola widzenia współcześnie produkowanych, nawet bardzo renomowanych, konkurentów.

Lornetka dość dobrze koryguje astygmatyzm i aberrację chromatyczną. Nie można też zbytnio narzekać na poziom komy. Wzorowo są trzymane parametry – lornetka ma taką średnicę obiektywu i takie powiększenie jakie podał producent.

Klasyczna konstrukcja Porro, niezbyt duża ilość elementów optycznych i wielowarstwowe powłoki spowodowały, że transmisja w centrum zakresu widzialnego jest spora i wynosi 91–92%. To bardzo dobry wynik – w zasadzie nie do osiągnięcia dla tańszych dachówek.

Co ciekawe, jest to wynik o około 1–2% niższy niż u Deltrintema. Czy to jakiś powód do niepokoju? Raczej nie. Różny sposób przechowywania i użytkowania przez całe ćwierć wieku istnienia tych lornetek bez problemów może wprowadzić małe różnice w stanie i utlenieniu powłok. Nie bez znaczenia jest też możliwa różnica pomiędzy poszczególnymi egzemplarzami – produkcja z Jeny była przecież produkcją prawdziwie masową. Swoje mogły także dołożyć błędy pomiarowe, choć akurat ich wpływ na obserwowaną różnicę w transmisjach jest najprawdopodobniej najmniejszy.

Problemem Jenoptema, podobnie jak Deltrintema czy innych lornetek z Jeny, jest odwzorowanie kolorów. W latach 80-tych XX wieku powłoki były już wielowarstwowe ale wciąż zoptymalizowane tylko dla centrum zakresu widzialnego. W efekcie transmisja dla światła żółtego była wysoka, a dla niebieskiego i czerwonego nawet o 20% gorsza. Skutkowało to bardzo poważnym zażółceniem obrazu. Mniejszym niż w przypadku jednowarstwowych powłok stosowanych przed rokiem 1978, ale nadal dużym jak na dzisiejsze standardy.

Przeszliśmy już do wad, musimy więc wspomnieć o kolejnych. Do nich niewątpliwie należy mało ostry brzeg pola widzenia i zauważalna dystorsja. Co więcej, zastosowanie tak szerokokątnych okularów spowodowało, że źrenice wyjściowe są zauważalnie pościnane.

Obecnie większość lornetek, nawet tych tańszych (nie mówię tutaj jednak o bazarówkach za 50–100 zł) jest wodoodporna i wypełniona azotem. W przypadku Jenoptema 8×30 nie możemy na to liczyć.

Podsumowując, pomimo upływu lat Jenoptem 8×30 nadal wydaje się bardzo ciekawą propozycją. Choć zdarzają się okazje, za lornetkę w dobrym lub bardzo dobrym stanie zachowania (a tylko takie opłaca się kupować) trzeba zapłacić 300–400 zł, a czasami nawet 500 zł. W tej cenie trudno znaleźć naprawdę dobrą alternatywę o parametrach 8×30 lub 8×32 i przez to produkt z Jeny wygląda ciekawie.

Carl Zeiss Jena Jenoptem 8×30W i Steiner Night Hunter 8×30 XP – niemieckie lornetki Porro ćwierć wieku temu i obecnie.

Problemem jest jednak ryzyko związane z zakupami na rynku wtórnym. Bardzo często zachwalana przez sprzedawcę lornetka, jako będąca w świetnym stanie, wcale taka nie jest. Takie praktyki są nagminne. Ponieważ, między innymi na potrzeby tego testu, musiałem dokonać sporej liczby zakupów na Allegro, swoje wrażenia dotyczące tego typu zakupów opisałem w  osobnym artykule. Polecam jego lekturę. Tak więc, kupując na rynku wtórnym, musimy uważać, aby nasz zakup nie skończył się dodatkowymi wydatkami związanymi z wysłaniem sprzętu do optyka, w celu naprawy lub czyszczenia. Polecam więc zakupy z pewnego źródła i najlepiej poprzez kontakt bezpośredni.