Ze względu na minimalne zmiany rozmiaru korpusu względem poprzednika, komfort użytkowania aparatu pozostał w zasadzie taki sam. Mamy zatem całkiem obszerną i dobrze wyprofilowaną rękojeść, pokrytą gumowym tworzywem o świetnej przyczepności. Dzięki temu, aparat leży w dłoni wygodnie i pewnie. Dla osób o większych dłoniach producent przewidział w swojej ofercie nowy uchwyt pionowy – MB-N14 - oferujący dodatkowe, zdublowane elementy sterujące: spust migawki, pokrętła nastawcze, dżojstik i guzik AF-ON. Mieści on też oczywiście drugi akumulator.

----- R E K L A M A -----

Z5 II dobrze wypada także w kategorii elementów sterujących. Mamy dwa pokrętła nastawcze, dżojstik oraz kilka programowalnych przycisków. Opcje personalizacji obejmują także obecność Mojego Menu i konfigurowalnego menu podręcznego 𝑖, czy trybów użytkownika (U1, U2, U3). Przydatny jest również dotykowy interfejs ekranu.

W celu zredukowania wibracji pochodzących od migawki, w aparacie zaimplementowano funkcję elektronicznej pierwszej kurtyny migawki, działającej przy czasach naświetlania nie krótszych od 1/2000 s. Oprócz tego, mamy również opcję zupełnie bezgłośnego fotografowania, tj. migawki elektronicznej, dotkniętej jednak efektem rolling-shutter. W odróżnieniu od wielu konkurentów nie pozwala ona na stosowanie ultra krótkich czasów naświetlania, a minimalna wartość 1/8000 sekundy jest wspólna dla obu typów migawek. Swoją drogą nie wiemy dlaczego producent nie umieścił migawki elektronicznej pośród innych trybów migawki (automatyczna, mechaniczna, elektroniczna pierwsza kurtyny migawki), tylko stworzył dla niej odrębną kategorię o nazwie „tryb bezgłośny”

Obiektywy

Od czasu premiery systemu Nikon Z liczba obiektywów dostępnych na to mocowanie sukcesywnie rośnie. Aktualnie, w naszej bazie jest 37 pełnoklatkowych instrumentów firmowych. Kilku producentów niezależnych oferuje modele z autofokusem, np. 7Artisans, AstrHori, Meike, Rollei, Sirui, Tamron, TTartisan, Viltrox, Yongnuo czy Sigma (choć ta ostatnia tylko pod APS-C póki co). Wszystkie instrumenty z mocowaniem Nikon Z, w tym także manualne, można przejrzeć pod tym linkiem

Natomiast doraźnie problem niedostępności określonych obiektywów można zlikwidować sięgając po często dołączany przez producenta do korpusów adapter Nikon FTZ. Dzięki niemu do aparatu podłączymy także obiektywy z bogatej oferty dostępnej na bagnet Nikon F. Warto dodać, że gdy korzystamy z tej przejściówki, przenoszone są wszystkie dane obiektywu z procesorem, obecny jest też popychacz przysłony. Należy jednak pamiętać, że autofokus nie będzie działał w przypadku szkieł AF i AF-D. Przejściówka nie posiada bowiem tzw. „śrubokręta”.

Szybkość

Po przekręceniu włącznika na pozycję ON aparat jest gotowy do użycia po niespełna sekundzie. Podobnie trwa wybudzenie z trybu uśpienia. Generalnie podczas wykonywania większości czynności testowany Nikon nie przejawia opóźnień w działaniu. Przeglądanie zdjęć, ich kasowanie i formatowanie karty, poruszanie się po menu – wszystko to odbywa się płynnie i sprawnie. Ładowanie ostatniego poziomu miniaturek (72 zdjęcia) może zabrać małe kilka sekund. Przeglądanie zdjęć w powiększeniu odbywa się za to dość szybko.

Zdjęcia seryjne

Nikon Z5 II ma trzy podstawowe tryby zdjęć seryjnych: wolne, szybkie, szybkie rozszerzone, a dodatkowo także C15 i C30. W tych ostatnich tempo jest zgodne z oznaczeniem, wykorzystywana jest natomiast migawka elektroniczna, a zdjęcia zapisywane są tylko w formacie JPEG Normal. W pozostałych maksymalnie możemy uzyskać 14 kl/s przy migawce mechanicznej i 15 kl/s dla elektronicznej, w obu przypadkach dla formatu JPEG. W każdym trybie możemy korzystać z ciągłego AF.

Tryb wolny natomiast umożliwia wybranie prędkości fotografowania w zakresie od 1 do 7 kl/s z krokiem jednostkowym. Można zatem dostosować szybkość fotografowania do sytuacji, w której będziemy wykonywać zdjęcia. Klatkaże w trybach H i H+ są uzależnione od typu wykorzystanej migawki i formatu zapisu. Odpowiednie wartości pokazuje poniższa grafika.

W menu ustawień osobistych w zakładce d znaleźć można także opcję pozwalającą określić maksymalną liczbę zdjęć w trybie seryjnym. Dostępne ustawienia pozwalają na wybranie liczby z zakresu od 1 do 200.

Podobnie jak np. w Z8, mamy funkcję „zapisu serii zdjęć przed zwolnieniem migawki”, czyli analogiczną do ProCapture znanej z aparatów Olympus i OM System. W trybie tym, po wciśnięciu do połowy spustu migawki, aparat zaczyna rejestrację zdjęć (z ustaloną wcześniej prędkością) zapisując je do bufora przez 0.3, 0.5 lub 1 sekundę. Zapis zdjęć na kartę pamięci następuje dopiero po wciśnięciu spustu migawki do końca. Dalsze fotografowanie będzie się odbywać przez zadany przez użytkownika czas: 1, 2, 3 sekundy lub max o ile oczywiście nadal będzie wciskany spust migawki.

Test możliwości aparatu w zakresie zdjęć seryjnych wykonaliśmy z kartą Angelbird AV PRO 64 GB SDXC UHS-II V90, przy czułości wynoszącej 1600 ISO i migawce 1/1000 sekundy. Pliki JPEG zapisane w najlepszej możliwej jakości zajmowały średnio 18.6 MB, RAW-y skompresowane bezstratnie 42.1 MB. W trakcie 30-sekundowego testu trybu szybkiego aparat zarejestrował następującą liczbę zdjęć:

• 273 zdjęć JPEG (9.1 kl/s),
• 199 zdjęć RAW 14-bit, skompresowane bezstratnie (6.63 kl/s).

Spójrzmy na rozkłady czasowe poszczególnych testów:

Dla formatu JPEG, tempo 14 kl/s utrzymuje się przez nieco ponad 11 sekund. Przerwa, występująca w okolicach 19 i 20 sekundy, wynika z osiągnięcia limitu 200 zdjęć w serii. Po ponownym wciśnięciu spustu migawki aparat wraca do pierwotnego tempa, ale zapis trwa znacznie krócej. RAW-y w najwyższej jakości można wykonywać w deklarowanym tempie 11 kl/s przez ok. 8.5 sekundy, po czym szybkość spada do ok. 5 kl/s.

Jeśli chodzi o tryb C30, czyli zapis JPEG-ów w pełnej rozdzielczości i jakości Normal (6.6 MB) przy 30 kl/s, aparat pozwala fotografować przez 1 minutę i 10 sekund, zanim zapcha się bufor.

Wydajność trybu seryjnego została trochę ograniczona względem Zf, ale tylko w JPEG-ach. Widać natomiast zdecydowanie lepsze zachowanie Z5 II względem poprzednika, który osiągał tylko 4.5 kl/s.

Testy trybu seryjnego przeprowadzamy z wykorzystaniem kart pamięci Angelbird AV PRO, udostępnionych przez firmę Fototechnika.

Stabilizacja obrazu

Wszystkie pełnoklatkowe bezlusterkowce Z firmy Nikon wyposażono w stabilizowany moduł matrycy, niwelujący drgania w 5 osiach. Deklarowana skuteczność w Z5 II to 7.5 EV. Funkcja VR działa w dwóch trybach: normalnym i sportowym, przeznaczonym do fotografowania dynamicznych scen. Gdy przez adapter FTZ (II) podłączymy obiektyw z mocowaniem Nikon F, dysponujemy 3-osiową redukcją drgań, niezależnie od tego, czy obiektyw jest wyposażony we własny system VR, czy nie.

Testując stabilizację obrazu, dla różnych wartości czasu ekspozycji wykonujemy serię minimum 20 zdjęć, przy czym robimy to zarówno z włączoną jak i wyłączoną stabilizacją. Następnie sprawdzamy, ile zdjęć w danej serii jest poruszonych. Otrzymane wyniki prezentujemy na poniższym wykresie, w formie procentów liczby zdjęć poruszonych do całkowitej liczby zdjęć w serii. Zero na skali poziomej odpowiada najkrótszej ekspozycji, czyli 1/125 sekundy. Test wykonywany był z obiektywem Nikkor Z 50 mm f/1.8 S.

Maksymalna odległość pomiędzy krzywymi wynosi ok. 3.5 EV i na tyle oceniamy wydajność stabilizacji. To całkiem dobry wynik, taki sam, jak w przypadku Sony A7 IV. Lepiej w tej kategorii wypadły EOS R6 Mark II oraz Lumix S5 II, uzyskując odpowiednio 4 i 1/3 oraz 3 i 1/2 EV.

Czyszczenie matrycy

W Nikonie Z5 II zastosowano system automatycznego czyszczenia matrycy, wprawiający ją w drgania w celu usunięcia kurzu. Funkcję tę można uruchomić w dowolnej chwili w menu lub ustawić, aby czyszczenie odbywało się przy każdym wyłączaniu aparatu. Zdjęcie jednolitej, jasnej powierzchni, wykonane przy wysokiej wartości przysłony, pokazało kilkanaście drobin kurzu. Nie możemy zatem uznać, by system działał w pełni sprawnie.

Fotografowanie z interwałometrem

Poza filmami poklatkowymi, Z5 II umożliwia również wykonywanie zdjęć poklatkowych. Tryb ten nosi nazwę „Fotografowanie z interwałometrem” i znajduje się w menu fotografowania. Opcje, które tam znajdziemy, obejmują między innymi ustawienie czasu rozpoczęcia fotografowania. Możemy je rozpocząć od razu, wybierając po prostu opcję teraz lub ustawić konkretną godzinę rozpoczęcia. Pozostałe opcje obejmują czas interwału, liczbę interwałów oraz liczbę zdjęć na interwał. Na wyświetlaczu widzimy również sumaryczną liczbę zdjęć, która jest automatycznie obliczana na podstawie wprowadzonych ustawień.

Wi-Fi i Bluetooth

Nikon Z5 II posiada naturalnie moduł komunikacji bezprzewodowej Wi-Fi. Pozwala na połączenie z komputerem (program Nikon Camera Control Pro) lub urządzeniem mobilnym (tabletem lub smartfonem) za pomocą aplikacji Nikon SnapBridge. SnapBridge to platforma pozwalająca na stałą, bezprzewodową łączność aparatu poprzez standard Bluetooth.

Aplikacja pozwala na zdalne wykonywanie zdjęć i przeglądanie fotografii obecnych na karcie pamięci, a także tych już przesłanych na urządzenie mobilne. Pierwsza z funkcji zapewnia podgląd kadrowanego obrazu na ekranie telefonu/tabletu. Dotknięcie ekranu w danym miejscu skutkuje ustawieniem ostrości w wybranym fragmencie kadru. Wykonanie zdjęcia odbywa się po dotknięciu przycisku z symbolem aparatu. Fotografie w tym trybie są automatycznie zapisywane na smartfonie, ich rozdzielczość jest domyślnie ograniczona do 2 MPix, można także wybrać pełny rozmiar. Mamy możliwość zmiany parametrów ekspozycji oraz balansu bieli.

Aplikacja SnapBridge umożliwia przeglądanie zdjęć zarówno tych zapisanych na urządzeniu, jak i tych w aparacie. W tym drugim przypadku jednak, zanim podgląd będzie możliwy, aplikacja pobiera informacje dotyczące zdjęć zapisanych na karcie pamięci. Zdjęcia zapisane w aparacie możemy pobrać na urządzenie, przy czym mamy możliwość ustalenia wielkości kopiowanych zdjęć (2, 8 MPix lub pełny rozmiar). Warto także dodać, że na urządzenie możemy skopiować filmy, niestety brakuje obsługi zdjęć w formacie RAW.

Komunikacja smartfonu z aparatem przebiegała sprawnie, łącznie ze sparowaniem modułu Bluetooth. Gdy łączność tą drogą jest aktywna, uruchomienie aplikacji na smarfonie inicjuje połączenie sparowanych wcześniej urządzeń automatycznie, co zajmuje kilka sekund. W aparacie możemy włączyć opcję, by każde wykonane zdjęcie (w rozmiarze 2 lub 8M) było automatycznie kopiowane na urządzenie mobilne. Jest także opcja wykorzystania smartfona jako pilota do wyzwalania migawki przez BT, także w trybie wideo.

Zdalne wykonywanie zdjęć i przeglądanie plików na karcie wymaga już połączenia Wi-Fi, którego nawiązanie zabiera od ok. 15-25 sekund. Aplikacja Snapbridge pozwala na regulację podstawowych parametrów obrazu (czas, przysłona, ISO – o ile w aparacie nie włączyliśmy Auto ISO), charakterystycznych dla danego trybu, łącznie z nim samym (P, A, S, M) oraz balansem bieli. Zabrakło jednak wielu innych opcji, np. ustawień trybu migawki, autofokusa, profilu obrazu, czy formatu zapisu zdjęcia, a zakres ISO ograniczono do natywnego. Kopiowanie zdjęć w pełnej rozdzielczości trwa przynajmniej 8 sekund, do dyspozycji pozostają także mniejsze rozmiary 8 oraz 2 MPix. Można także pobierać filmy 4K, co oczywiście będzie trwało znacznie dłużej.

Lampa błyskowa

Nikon Z5 II nie ma wbudowanej lampy błyskowej. Po podpięciu zewnętrznego flesza, zakres kompensacji błysku zawiera się między −3 a +1 EV ze skokiem 1/3 lub 1/2 EV, natomiast czas synchronizacji błysku wynosi 1/200 s (krótsze w trybie Auto FP). Dostępne są następujące tryby pracy lampy błyskowej:

• synchronizacja z pierwszą kurtyną,
• redukcja efektu czerwonych oczu,
• redukcja efektu czerwonych oczu + synchronizacja z długimi czasami,
• synchronizacja z długimi czasami,
• synchronizacja z tylną kurtyną.

W menu ustawień osobistych w sekcji e można odnaleźć dodatkowe opcje dotyczące błysku. Dodatkowo, w menu fotografowania (po podpięciu lampy) możemy wybrać jeden z następujących trybów sterowania błyskiem:

• i-TTL,
• automatyczny błysk lampy zewnętrznej,
• tryb manualny z preselekcją odległości,
• błysk stroboskopowy,
• tryb manualny.

Oczywiście Nikon Z5 II obsługuje CLS (Creative Lighting System), umożliwiający bezprzewodową komunikację aparatu z zewnętrznymi lampami błyskowymi wraz z pomiarem energii błysku na zasadzie i-TTL. Możliwe jest przyporządkowanie każdej lampy do jednej z sześciu grup (A-F) i przypisanie jej pracy na jednym z 4 kanałów. Bardziej zaawansowane sterowanie wieloma lampami błyskowymi zapewniają sterowniki WR-R10 lub SU-800. Kiedy mowa o CLS, trzeba wspomnieć też o synchronizacji z krótkimi czasami ekspozycji (tryb Auto FP), czy o przesyłaniu do aparatu informacji o zmierzonej temperaturze barwowej sceny.

Focus Bracketing

Z5 II umożliwia wykonywanie zdjęć z przesuniętą płaszczyzną ostrości. Odległość ustawionej ostrości regulować możemy w 10-stopniowej, bezjednostkowej skali. Liczbę zdjęć natomiast ustalamy od 1 do 300. Dodatkowo wybrać możemy, czy kolejne fotografie wykonywane będą od razu po sobie, czy w określonych interwałach. Dodatkowe opcje obejmują blokadę ekspozycji po pierwszym ujęciu i migawkę elektroniczną. Pokreślić należy, że Z5 II nie oferuje złożenia zdjęć w ostateczną fotografię – czynność tę należy wykonać poprzez zewnętrzne oprogramowanie.

Autofokus

Działanie autofokusa w Z5 II, tak samo jak w modelu Zf, opiera się na detekcji zarówno fazy, jak i kontrastu. Ma jednak znacznie większą czułość przy niskim oświetleniu, pracuje on bowiem w zakresie od −10 do +19 EV (przy 100 ISO i f/1.2). Do dyspozycji mamy 273 punkty AF w trybie jednopolowym, pokrywające 90% kadru. Przy wyborze automatycznym jest ich 299. Ustawianie ostrości może odbywać się w trybach: automatycznym (AF-A), pojedynczym (AF-S), ciągłym (AF-C) i ręcznym (M). W trybie filmowania dochodzi do tego jeszcze ciągły AF-F.

Jeżeli chodzi o wybór obszaru AF, mamy w tym zakresie następujące możliwości:

• jednopolowy,
• precyzyjny (tylko w AF-S),
• AF z dynamicznym wyborem pola: małe, średnie, duże (tylko w AF-C),
• szerokie pole AF (małe, duże lub dwa definiowane przez użytkownika),
• automatyczny wybór pola AF,
• śledzenie 3D (tylko w AF-C),
• automatyczny wybór.

Oprócz dwóch pierwszych trybów, możemy się posiłkować dodatkowo wykrywaniem obiektów:

• auto,
• ludzie (głowy, oczy, korpusy),
• zwierzęta (głowy, oczy, ciała),
• ptaki
• pojazdy (samochody, motocykle).
• samoloty.

Co ciekawe, również podczas manualnego ogniskowania możemy włączyć detekcję obiektów zgodnie z powyższą listą.

Z5 II został wyposażony również w funkcję korygowania ustawiania ostrości w obiektywie. Jest to bardzo przydatne rozwiązanie pozwalające na zniwelowanie tzw. efektu backfocusu (BF) lub frontfocusu (FF), który może czasami pojawiać się w niektórych obiektywach. W menu znajduje się opcja, która pozwala na skorygowanie tej wady i zapamiętanie ustawień dla 40 obiektywów.

Z dodatkowych ustawień dotyczących autofokusu znajdziemy również opcje pozwalające określić priorytet ostrości lub wyzwalania migawki zarówno w trybie AF-S, jak i AF-C. Funkcja „Blokada śledzenia ostrości” natomiast, pozwala określić jak ma pracować AF w przypadku nagłych dużych zmian odległości do fotografowanego obiektu. Do dyspozycji mamy 5-stopniową skalę, która pozwala określić opóźnienie działania AF w przypadku nagłej zmiany odległości do obiektu znajdującego się w obrębie pola AF (zapobiega to na przykład nagłemu przeogniskowaniu, gdy fotografowany obiekt zostanie na krótko przesłonięty przez inny obiekt). Można także ograniczyć liczbę wybieranych pól AF oraz trybów pól AF.

W dobrym świetle autofokus w Z5 II radzi sobie bardzo dobrze – ostrość jest ustawiana błyskawicznie i celnie. Gdy fotografujemy w niezbyt mocno oświetlonych wnętrzach, da się dostrzec lekkie pompowanie i wydłużenie czasu ostrzenia. System jest nadal celny, przynajmniej z obiektywem 1.8/50, widać jednak, że potrzebuje więcej czasu. Świetnie radzą sobie natomiast algorytmy detekcji twarzy i oka – czasem nawet „za dobrze”, bowiem automatyka wykrywa twarz tam, gdzie jej nie ma. Takie sytuacje nie są na szczęście zbyt częste. Mniejszą skuteczność ma wykrywanie ptaków, bowiem automatyka nie zawsze potrafi znaleźć obiekt, całkiem nieźle widoczny w kadrze.

Celność autofokusa sprawdzamy wykonując serię 40 zdjęć z użyciem środkowego punktu AF. Na zastosowanym obiektywie ustawiamy przysłonę f/2.8 i fotografujemy tablicę rozdzielczości, każdorazowo przeogniskowując obiektyw. Na wykresie poniżej prezentujemy wyniki otrzymane na obiektywie Nikkor Z 50 mm. Wyniki przedstawiamy w postaci histogramu, który prezentuje procentowe wartości odchyłek od najlepszego pomiaru MTF50 w serii.

Canon i Panasonic zanotowały po 100% trafień w punkt, a zatem oczywiście górują nad pozostałymi modelami. Niemniej, wynik Nikona nadal uznajemy za bardzo dobry, bowiem rozstrzał wyników jest niewielki, a pierwszy przedział odchyłek odpowiednio liczny.

Autofocus sprawdziliśmy także w świetle żarowym.

Wynik Nikona zmienił się w niewielkim stopniu i okazał się bardzo zbiżony do tego co pokazały aparaty Canona i Sony. Najlepiej wypadł Lumix S5 II, ponownie notując komplet trafień w punkt.

Test dynamiczny polegał na fotografowaniu jadącego rowerzysty w trybie 14 kl/s. Wykorzystaliśmy obiektyw Nikkor Z 70–180 mm f/2.8, na przysłonie f/2.8, wartości ogniskowych podano na filmie. W opcjach dotyczących autofokusu ciągłego ustawiliśmy priorytet wyzwalania i wyłączyliśmy funkcję „blokady śledzenia ostrości”. Korzystaliśmy z tryb automatycznego wyboru pola AF wraz z wykrywaniem twarzy.

W tym teście bezlustekowiec Nikona wypadł naprawdę bardzo dobrze. Automatyka bez trudu podążała za jadącą postacią i utrzymywała ostrość na twarzy. Część zdjęć okazała się nieostra, na szczęście jest ich naprawdę niewiele. Co więcej, tam gdzie aparat nie trafił z ostrością, pomyłki są stosunkowo małe – w żadnych przypadku automatyka się nie „zgubiła”, ogniskując np. na tło.

Pomiar światła

W Nikonie Z5 II pomiar światła odbywa się przez obiektyw (TTL) na matrycy aparatu. Zakres pomiaru wynosi od −4 do 17 EV (dla obiektywu f/2, ISO 100). Kompensacja ekspozycji może być zmieniana w zakresie ±5 EV ze skokiem 1/3 i 1/2 EV. System pomiaru światła może pracować w trzech trybach:

• matrycowym – pomiar odbywa się w całym polu,
• centralnie ważonym – 75% wagi przypada na koło o średnicy 12 lub 8 mm pośrodku kadru albo być oparte o średnią z całego kadru,
• punktowym – światło mierzone jest wokół aktywnego punktu AF o średnicy 4 mm (1.5% kadru) pośrodku wybranego punktu AF,
• z ochroną jasnych obszarów przed prześwietleniem.

Warto także wspomnieć o funkcji bracketingu. Pozwala on na wykonanie od 3,5, 7 lub 9 klatek z krokiem od 1/3 do 3 EV. Przy różnicy ekspozycji 2 lub 3 EV możemy maksymalnie wykonać 5 zdjęć.

System pomiaru światła działał prawidłowo podczas testowania aparatu i nie zanotowaliśmy przypadków, w których podawałby błędne wskazania.