Ponieważ wciąż mam w pamięci VI Zlot Czytelników Optyczne.pl i jego wspaniałą atmosferę, dzisiaj będzie trochę o tym co się tam działo, co zwróciło moją uwagę i jakie refleksje mi się nasunęły po jego zakończeniu. Zapraszam!

Uwaga! Niniejszy artykuł jest naszym żartobliwym i często pisanym pod wpływem emocji komentarzem na temat sprzętu i wydarzeń z rynku fotograficznego. Prezentowane tu opinie mają charakter bardzo subiektywny i w żaden sposób nie przekładają się na wyniki testów, które opracowujemy na podstawie obiektywnych pomiarów.

Niedawno zakończył się VI Zlot Czytelników Optyczne.pl, który w tym roku odbył się w Tucznie. Po raz kolejny grupa zapaleńców fotografii i sprzętu optycznego spotkała się i miała okazję brać udział w warsztatach, wymianie doświadczeń, wspólnym fotografowaniu, obserwowaniu i niekończących się rozmowach. Nasze Zloty to taka dawka pozytywnej energii i emocji, że temu, który nigdy na nich nie był, naprawdę trudno to opisać. Mając na głowie sprawy organizatorskie, starałem się jednak uczestniczyć w jak największej liczbie warsztatów, a także rozmawiać z uczestnikami. Po trzech bardzo intensywnych dniach, przejechaniu 450 kilometrów w jedną i w drugą stronę, gdy wieczorem w niedzielę wróciłem z Warszawy, byłem nadal tak naładowany pozytywną adrenaliną, że razem z Robertem siedzieliśmy do godziny 1 w nocy i wyszukiwaliśmy w internecie kolejną miejscówkę na VII już Zlot. Poszukiwania zakończyły się sukcesem, mamy już pierwszą wycenę kosztów. Na razie uzgadniamy szczegóły i trochę się targujemy, bo nie chcemy, aby kolejny Zlot był droższy od poprzedniego. Gdy wszystko będzie zapięte na ostatni guzik, umowa podpisana i zaliczka wpłacona, zdradzimy Wam więcej szczegółów. Tak trochę w tajemnicy dodam, że jest szansa, iż zlotowy weteran czyli Maziek wreszcie będzie miał bliżej…

Od siebie jeszcze dopiszę, że coraz trudniej wyszukiwać nam ciekawe miejscówki w dobrej cenie. Mamy specyficzne wymagania. Miejscówka musi być ciekawym zamkiem lub pałacem z ładnym otoczeniem, musi oferować 80–90 miejsc noclegowych w dobrym standardzie, mieć 3–4 sale konferencyjne, a także być rozsądna cenowo. Takie warunki bardzo często spełniają ośrodki, które wciąż jeszcze są państwowe. Niestety część z nich ma inną wadę. Przekonaliśmy się o tym próbując zorganizować Zlot nr VI. W pierwszym wariancie miał się on odbyć nie w Tucznie lecz w innym miejscu, które na zdjęciach i na stronie internetowej prezentowało się bardzo atrakcyjnie. Niestety pan manager, którego ścisłym obowiązkiem jest świetnie obsługiwać klientów, odpowiadał na maile raz na kilka tygodni, a przez dwa czy trzy miesiące nie był w stanie przygotować wyceny. Dla niego im mniej klientów, tym mniej roboty. A pensyjka na państwowej posadzie do kieszeni wpada.

Wracając do tego co działo się na VI Zlocie. Jedne z warsztatów prowadziło dwóch sympatycznych Marcinów z działu Nikon Sport Optics, którzy wprowadzali uczestników Zlotu w tajniki „lornetkologii” i zachęcali do wypróbowania ich w praktyce. Jeden ze slajdów ich prezentacji wyglądał tak jak poniżej.

Fot. K. Olech

Ponieważ zostałem zaklasyfikowany do kategorii osób bardziej zdziwaczałych na punkcie lornetek niż klasyczni dewianci, nie mogę powstrzymać się przed napisaniem czegoś o lornetkach właśnie. Firma Nikon przywiozła na warsztaty wszystko to, co miała najlepsze. Była więc seria Nikon EDG i to zarówno w wersji lornetkowej jak i w postaci lunety ze stabilizacją obrazu VR. Jak wybitny optycznie jest to sprzęt, niech świadczy nasz ranking lornetek 8×42 i 10×42. W pierwszym z nich Nikon EDG zajmuje drugie miejsce, a w drugim pierwsze. Była też bardzo udana seria HG, która będąc dwa razy tańsza od EDG uzyskuje wyniki niewiele gorsze. Były też prostsze dachówki z niedawno wprowadzonych na rynek serii Monarch 7 i Prostaff.

Ludzie brali do ręki EDG, cmokali, zachwycali się, a kubeł zimnej wody przychodził gdy dowiadywali się, że za tę przyjemność trzeba zapłacić 8000 zł. Proszę mnie źle nie zrozumieć. To nie jest jakaś mocno wygórowana cena. Swarovski EL Swarovision, z którym Nikon walczy jak równy z równym kosztuje jeszcze 1–2 tysiące złotych drożej. Tyle się po prostu, obecnie, płaci za optykę najwyższej klasy.

Podobnie było z serią HG. To świetne dachówki, które pomimo wielu lat obecności na rynku, nadal okupują czołowe miejsca w naszych rankingach. Ich cena jest znacznie korzystniejsza niż w przypadku serii EDG, ale nadal oscyluje na poziomie 4000 zł. W Polsce wciąż jest mało osób, które są gotowe zapłacić za lornetkę taką kwotę.

W tym miejscu mogę pokusić się o dygresję. Gdy ponad 10 lat temu zaczynałem zabawę z testami lornetek sytuacja rynkowa była zupełnie inna niż teraz. Ludzie byli przyzwyczajeni, że lornetki kupuje się na bazarze od sprzedawcy zza wschodniej granicy i nie wydaje się na nią więcej niż 100–200 zł. Dla znaczniej większości potencjalnych kupców budżet na poziomie 500 zł był maksimum absolutnym. Bardzo często na forach internetowych pojawiali się użytkownicy, którzy w stopce mieli wpisane kilka L-ek i dobrej klasy korpus, a pytali o lornetkę w cenie do 300 zł. Gdy przekonywałem ich, że lornetka to tak samo skomplikowany optycznie instrument jak dobrej klasy obiektyw, dopiero wtedy decydowali się na zwiększenie budżetu. Na pewno jednak nie do ceny L-ki…

Teraz sytuacja jest inna. Trochę dzięki naszej pracy, trochę dzięki działaniom producentów, którzy zaczęli intensywniej promować swój sprzęt, świadomość w społeczeństwie wzrosła. Obecnie nie ma specjalnych problemów, żeby namówić ludzi na zakup lornetek z przedziału cenowego 500–1000 zł. Jest też spora grupa osób, która nie waha się wydać na lornetkę kwoty na poziomie 1000–2000 zł. Maksymalny budżet, trudny do przekroczenia dla większości osób przesunął się więc na poziom około 2000–2500 zł.

Owe 2000 zł to i tak dwa razy za mało aby kupić sobie Nikona HG i cztery razy za mało aby stać się właścicielem serii EDG. Poniżej tej kwoty Nikon oferuje jednak sporo lornetek. Ostatnio firma wręcz zarzuciła rynek dachówkami. W ostatnich latach na rynku pojawiły się serie lornetek takich jak Sporter EX, Prostaff 5, Prostaff 7, Monarch 5 i Monarch 7. W zasadzie do wyboru do koloru. W cenach on małych kilkuset złotych do 1800–1900 zł za najdroższe Monarchy 7.

Wydawać by się mogło, że mając taki szeroki wybór instrumentów właśnie te lornetki zdominują warsztaty Nikona. Nic bardziej mylnego. Cały show nowym i chińskim dachówkom skradły cztery japońskie starocie, z których trzy prezentujemy na poniższym zdjęciu.

Mowa tutaj o klasycznych lornetkach Porro z serii EII (czyli modele 8×30 i 10×35 stojące jako pierwsze na powyższym zdjęciu), dostojnym Nikonie 7×50 IF WP Tropical (największa lornetka na zdjęciu) oraz nieobecnym na zdjęciu Nikonie SE 8×32.

Osoby biorące udział w warsztatach patrzyły przez EDG, patrzyły przez HG, brały do ręki Monarchy 7. Potem, dla porównania, spoglądały przez EII lub SE i oczy zaczynały im się świecić. Na początku z rezerwą padało pytanie o cenę. Taki EII, na pierwszy rzut oka, nie daje obrazu gorszego niż HG czy EDG, a oferuje przy tym znacznie większe pole widzenia. Nic więc dziwnego, że oczekiwano, że kosztuje on grube kilka tysięcy zł. Gdy prowadzący wyjaśniali, że cena serii EII nie przekracza 2000 zł, zaskoczenie było naprawdę duże. Gdyby na warsztatach była możliwość zakupu lornetek, Marcin & Marcin wyjechaliby z Tuczna ubożsi o kilka modeli EII i SE.

I tu dochodzimy chyba do sedna sprawy. Lornetki Porro są wypierane przez dachówki nie dlatego, że są gorsze. Tak naprawdę są lepsze. Nie dlatego, że są większe. To mit, w ogólności nieprawdziwy. Dachówki są może poręczniejsze w klasie do 32 mm. W klasie 40–45 mm ich poręczność jest już bardzo dyskusyjna. W klasie 50–60 mm produkowanie i kupowanie dachówek jest już dla mnie zupełnie niezrozumiałe. Po pierwsze, w przypadku tak dużych instrumentów małe różnice w rozmiarach i wadze nie mają już tak dużego znaczenia. Po drugie, lornetki dachowe są może węższe od Porro, ale jednocześnie są wyraźnie dłuższe. Powierzchniowo, pi razy drzwi, wychodzi więc na to samo. A jeśli miałbym wybierać pomiędzy lornetką wąską i długą, a krótką i szeroką, zdecydowanie wybiorę tę drugą. Dlaczego? Przede wszystkim, ta druga zapewnia stabilniejszy chwyt, mniej podatny na drgania i wychylenia w pionie. Do tego dochodzi większa odległość obiektywów od siebie, a to powoduje uzyskiwanie znacznie przyjemniejszego w odbiorze, bo trójwymiarowego obrazu. O tym, że dobre optycznie Porro jest znacznie tańsze od porównywalnej dachówki już nie wspomnę…

Dlaczego więc lornetki dachowe wypierają stare i dobre Porro? Na pewno nie dlatego, że klienci chcą kupować dachówki, a nie Porro. To takie wylewanie dziecka z kąpielą i pomieszanie przyczyn i skutków. Firmy nie produkują dobrych lornetek Porro i nie promują ich. Nic więc dziwnego, ze ludzie ich nie kupują. A w korporacjach siedzą ludzie, którzy o optyce nie mają bladego pojęcia, całą swoją wiedzę czerpią o kuriozalne badania rynkowe, które niby mówią im co klienci chcą kupować. W efekcie, ślepo zapatrzeni w słupki wypuszczają na rynek milion serii badziewnych Aculonów, okraszając je symbolami, których nawet taki lornetkowy arcydewiant jak ja nie jest w stanie spamiętać.

Patrząc w swoje słupki, nie podejmując ani odrobiny ryzyka i zalewając rynek słabą chińszczyzną zapominają o kilku sprawach. O tym, że gusta to nie słupki. O tym, że historia już nie raz zadrwiła z takiego podejścia. O tym, że czasami warto zrobić coś nieszablonowego.

Nie trzeba daleko szukać, żeby znaleźć przykład. W pewnym momencie firma Fujifilm zabrnęła w ślepy zaułek. Nie miała ani zbyt dobrych aparatów kompaktowych, ani zaawansowanego sprzętu w postaci lustrzanek (o bazującej na korpusach Nikona serii S Pro nie wspominam, bo jednak sprzedaż tego typu instrumentów była niszowa). I wtedy ktoś zdecydował się na odważny ruch. Zaprojektowano i wprowadzono na rynek mocno odwołujący się do klasyki model X100. Patrząc na jego ciepłe przyjęcie, firma poszła za ciosem i przygotowała bezlusterkowy system X, oparty, na początku, o solidne aparaty produkowane w Japonii. W przeciwieństwie do innych firm nie zaoferowała do niego ciemnych jak noc, plastikowych i chińskich zoomów, ale skupiła się głównie na dobrej jakości, jasnych „stałkach”. Gdy w końcu pojawiły się zoomy, to nie ciemniejsze niż ich odpowiedniki do lustrzanek, ale jaśniejsze.

Firma Fuji już może czuć się wygranym. A wygrała bo zaryzykowała. Podjęła odważną decyzję i konsekwentnie w niej wytrwała. Czekam z niecierpliwością, aż ktoś pójdzie po rozum do głowy i zrobi coś podobnego w przypadku lornetek. Zaprojektowana od nowa, solidnie zmontowana w Japonii, mocno odwołująca się do klasyki seria lornetek Porro, z dobrymi parametrami i w cenie na poziomie 1500–2500 zł byłaby czymś, co z radością powitałbym na rynku. Nikonie, co Ty na to? Liczę, że doczekam się kiedyś serii EIII lub SE II.