Przez dość długi czas od premiery bezlusterkowego systemu Sony FE, producent nie oferował teleobiektywów o ogniskowej przekraczającej 300 mm. Sytuacja zmieniła się w kwietniu 2017 roku wraz zaprezentowaniem zooma 100–400 mm f/4.5–5.6 GM OSS. Na tym się jednak nie skończyło i w połowie zeszłego roku zobaczyliśmy model FE 400 mm f/2.8 GM OSS. Ten jasny, stałoogniskowy instrument jest najdroższym, największym oraz najcięższym spośród wszystkich w tym systemie.

Warto go jednak porównać z 400-tkami od Canona i Nikona, mianowicie EF 400 mm f/2.8L IS III USM oraz AF-S 400 mm f/2.8E FL ED VR, a pomoże nam w tym niniejsze zestawienie. W momencie premiery obiektyw Sony był zdecydowanie lżejszy od konkurentów, bowiem wówczas Canon miał w ofercie drugą wersję swojej sztandarowej 400-tki, ważącą praktycznie tyle co Nikkor. Trzecia edycja (z września zeszłego roku) jest natomiast 55 gramów lżejsza od Sony. Najcięższym instrumentem w stawce jest Nikkor, którego masa jest większa o niecały kilogram od pozostałych konstrukcji. Jeśli chodzi o wielkość, to wszystkie trzy modele są z grubsza podobne. Widzimy też niewielkie różnice w minimalnej odległości ostrzenia.

W przypadku 400-tki od Sony uwagę zwraca konstrukcja optyczna, najbardziej skomplikowana w wybranej grupie. Mamy aż 23 elementy w 17 grupach, podczas gdy w Canonie i Nikonie jest ich odpowiednio 17 i 13 oraz 16 i 12. Sony chwali się zastosowaniem 3 soczewek ED, 1 elementu fluorytowego i skutecznych powłok (Nano AR i fluorowej).

----- R E K L A M A -----

PROMOCJA SONY - 50% RABATU NA OBIEKTYW!

Sony A7 IV + 50/1.8 FE

13146 zł 12722 zł

Sony A7 III + 50/1.8 FE

8846 zł 8422 zł

Sony A7 IV + 24-70/4 FE ZA OSS

15122 zł 13710 zł

Sony A7 III + 24-70/4 ZA FE OSS

10822 zł 9410 zł

Podczas sobotniego konkursu drużynowego Pucharu Świata w skokach narciarskich w Zakopanem miałem możliwość fotografować opisywanym obiektywem, podpiętym do najwyżej pozycjonowanego korpusu Sony, mianowicie A9. Sprzęt został udostępniony mnie i kilku innym dziennikarzom tylko podczas zawodów, dlatego skupiłem się na testowaniu bardzo ważnego aspektu w sprzęcie przy fotografii sportowej, mianowicie pracy systemu autofokusa. Nie dziwi wybór aparatu, bowiem w A9 zaimplementowano układ AF składający się z 693 pól fazowych, których pokrycie wynosi 93% kadru. Co więcej, dysponujemy także trybem seryjnym 20 kl/s (przy migawce elektronicznej) i wizjerem z odświeżaniem 120 kl/s.

Od początku wiedziałem, że fotografowanie nie będzie łatwym zadaniem. Skoki narciarskie są sportem o ogromnej dynamice i uwiecznienie bardzo szybko poruszających się zawodników będzie nie lada wyzwaniem. Zwłaszcza, jeśli robi się to po raz pierwszy.

Pierwsze zdjęcia wykonaliśmy z przeznaczonej dla fotoreporterów platformy, znajdującej się obok skoczni, poniżej buli. Muszę przyznać, że z początku trudno mi było choćby zobaczyć skoczka w wizjerze, nie mówiąc już o sfotografowaniu go. Prowadzenie zawodnika w kadrze, dysponując sprzętem o wadze wynoszącej blisko 4 kilogramy, wymaga pewnej wprawy i wbrew pozorom – dobrej kondycji fizycznej. Po kilku „przelotach” udało mi się wykonać kilka zdjęć, z których byłem w miarę zadowolony. Muszę też przyznać, że obiektyw został dobrze wyważony. Podtrzymanie zestawu lewą ręką za uchwyt statywowy było wygodne i nie przeważał on w żadną stronę.

Muszę też wspomnieć o ustawieniach AF z których korzystałem, rekomendowanych przez kolegów z Sony Photo Team. Autofokus (rzecz jasna ciągły) pracował w trybie pola AF z podążaniem: Rozległy Elastyczny Punktowy. Za pomocą dżojstika pozycjonujemy punkt AF, od którego chcemy zacząć śledzenie, a system będzie prowadził obiekt, jeśli ten się przemieści w kadrze. Dodatkowo aktywne było ignorowanie przeszkód, mogących przesłonić na chwilę skoczka oraz wykrywanie twarzy. To ostatnie nie zawsze się sprawdzało, bowiem utrudniały je noszone przez zawodników kaski i gogle. Stabilizacja obiektywu pracowała w trybie „2”, przeznaczonym do panoramowania. By móc ocenić skuteczność autofokusa, priorytet fotografowania dla AF-C ustawiłem na „wyzwalanie”, a klatkaż – na maksymalny (20 kl/s).

Zauważyłem też, że miałem sporo nieostrych zdjęć, co nie wynikało z nieskutecznego autofokusa, ale poruszenia. Ruch aparatu powinien być płynny tak, by nie trzeba było korzystać z ultra krótkich czasów naświetlania. Jednak dopiero przy 1/1600 s udawało mi się wykonać odpowiednio ostre zdjęcia, o ile pilnowałem właściwego prowadzenia. Wielka Krokiew jest jedną z lepiej oświetlonych skoczni, a mimo to aparat dobierał najczęściej wysoką czułość ISO 6400 (przy f/2.8). Ponoć większość fotoreporterów korzysta z dłuższych czasów (np. 1/500 s) i wykonuje efektowne panoramowanie.

Mimo początkowych trudności, wynikających także z relatywnie niewielkiej odległości skoczka od aparatu, byłem bardzo zadowolony z pracy AF. Ten radził sobie także z przeszkodami wchodzącymi w kadr. Fotografując z tego miejsca, celność AF przekraczała 95%.

Następnie przeniosłem się ze wspomnianej platformy w okolice szpaleru choinek. Tu śledzenie lecącego skoczka nie sprawiało aparatowi praktycznie żadnych trudności, choć odległość była nieco za duża, by wykonać efektowne zdjęcia bez potrzeby silnego kadrowania. Tutaj uzyskałem prawie 100% ostrych zdjęć.

Poziom trudności fotografowania rósł wraz z wchodzeniem w górę schodów leżących wzdłuż buli. W okolicy zeskoku zawodnicy osiągają najwyższe prędkości, stąd tym ważniejsze jest pilnowanie ruchu aparatu. Ze względu na relatywnie niewielką odległość od skoczka, w tym miejscu lepiej sprawdziłby się zapewne zoom FE 100–400 mm f/4.5–5.6 GM OSS, gdyż ogniskowa 400 mm daje zbyt wąski kąt.

Wchodząc jeszcze wyżej, można było wykonać zdjęcia skoczków na tle ciemnego nieba i drzew. Z tego miejsca AF radził sobie w przypadku ok. 90% zdjęć.

W drugiej serii skoków przeniosłem się w obszar dojazdu, by móc fotografować zawodników kończących występ i hamujących po skoku. Tutaj także nie zanotowałem większych problemów z działaniem autofokusa, choć przy jednym zawodniku system AF zupełnie się pogubił. Ostatecznie skuteczność wyniosła znów ok. 90%.

Przy ostatniej serii zawodników warto ustawić się w okolicy bramki wyjściowej i uwiecznić ich ewentualną radość po oddaniu dobrego skoku. Niestety, najlepsze miejsca zostały zajęte przez zawodowych fotoreporterów. Próbowałem zatem fotografować znad ich głów korzystając z uchylnego ekranu, ale mimo wszystko niemała waga sprzętu znacząco mi to zadanie utrudniała.

Podczas fotografowania skoków uwidocznił się pewien problem aparatu, który zresztą opisywaliśmy w jego teście. Chodzi mianowicie o sekwencyjne sczytywanie danych z matrycy przy migawce elektronicznej. To, dzięki zintegrowanej pamięci DRAM, jest bardzo szybkie, jednak nie na tyle, by nie dało się zauważyć artefaktów w specyficznych sytuacjach.

Laserowa zielona linia, widoczna na zdjęciu poniżej, ma wyraźnie postrzępione krawędzie. To właśnie efekt wspomnianego wyżej zjawiska, uwidaczniającego się przy krótkich czasach naświetlania.

Podsumowując moje zmagania przy fotografowaniu skoków narciarskich, muszę powiedzieć, że byłem pod dużym wrażeniem pracy autofokusa w testowanym zestawie. Mimo ewidentnie niełatwego zadania, jakim jest śledzenie skoczka poruszającego się z prędkościami przekraczającymi 90 km/h, system AF działał po prostu świetnie. Nie zauważyłem problemów, gdy w kadrze pojawiały się przeszkody. Efekt końcowy zależy oczywiście w dużej mierze od umiejętności i doświadczenia fotografa, muszę jednak przyznać, że sprzęt z którego korzystałem, znakomicie ułatwia pracę fotoreportera.

Korpus A9 nie jest jednak pozbawiony wad, a o jednej z nich pisałem już wyżej. Obsługa aparatu w rękawiczkach nie należy do wygodnych, w szczególności obrotowego kółka wybieraka na tylnej ściance. Nie zanotowałem natomiast żadnych problemów w działaniu, wynikających np. z niskiej temperatury (przy −7 do −10 stopni Celsjusza), a przez cały konkurs drużynowy poziom naładowania baterii spadł tylko o 50 punktów procentowych.

Warto odnieść się jeszcze do cen przytaczanych tu sprzętów. Za korpus A9 przyjdzie nam zapłacić ok. 17400 zł i 1500 zł za uchwyt pionowy, a za obiektyw FE 400 mm f/2.8 GM OSS – 55 tysięcy zł, co daje razem niespełna 74 tysięcy zł. W przypadku topowych korpusów od Canona (1D X Mark II) i Nikona (D5) i wspomnianych na początku tekstu obiektywów, sumy wynoszą odpowiednio ok. 82 i 78 tysięcy złotych. Widać zatem, że zestaw od Sony należy do najtańszych, choć kwota jest niebagatelna.

Na koniec zapraszamy do obejrzenia galerii zdjęć przykładowych, pochodzących z aparatu Sony A9 z podłączonym obiektywem FE 400 mm f/2.8 GM OSS.