W maju bieżącego roku minęło 50 lat od premiery pierwszej lustrzanki Canona, którą był zaprezentowany w 1959 roku aparat Canonflex. W tym czasie firma była już znana między innymi z rozpoczętej już w latach trzydziestych ubiegłego wieku produkcji aparatów dalmierzowych. Producent posiadał w swojej ofercie również całkiem sporą kolekcję obiektywów ze standardowym gwintem zgodnym ze specyfikacją Leiki. W zapoczątkowanej aparatem Canonflex serii lustrzanek firma zdecydowała się wprowadzić nowe rozwiązanie mocowania obiektywów do korpusu zwane w skrócie "R". Było to mocowanie bagnetowe typu breech-lock, a premiera pierwszej lustrzanki była również premierą rodziny obiektywów kompatybilnych ze wspomnianym mocowaniem. W odróżnieniu od zwykłego mocowania bagnetowego, w przypadku breech-lock, podczas zakładania obiektywu brzeg jego bagnetu nie tarł o brzeg otworu w aparacie. Obiektyw posiadał osobny pierścień, którego obrócenie powodowało dociśnięcie obiektywu do aparatu.

Obiektywy serii R posiadały system automatycznej przysłony (Super-Canomatic), przy czym na ich obudowie można było odnaleźć aż dwa pierścienie przysłony. Przedni pierścień służył do ustawiania wartości dla której miała być wykonana ekspozycja. Jego obracanie jednak nie powodowało ruchu przysłony, która przymykała się dopiero w momencie wyzwolenia migawki. Aby podejrzeć głębię ostrości przed wykonaniem zdjęcia należało użyć drugiego pierścienia.

Jedna z lustrzanek serii Canonflex i obiektywy z mocowaniem R

Jak już wspomnieliśmy seria obiektywów z mocowaniem R miała swoją premierę w maju 1959. Światło dzienne ujrzały wówczas następujące obiektywy Canona: R50mm f/1.8 (I), R135mm f/3.5 I, R200mm f/3.5. W kolejnych latach producent sukcesywnie rozszerzał gamę obiektywów z mocowaniem R tworząc ostatecznie rodzinę 21 szkieł, z których najkrótszy obiektyw miał 35 mm, a najdłuższy 2000 mm.

----- R E K L A M A -----

PROMOCJA SONY - 50% RABATU NA OBIEKTYW!

Sony A7 IV + 50/1.8 FE

13146 zł 12722 zł

Sony A7 III + 50/1.8 FE

8846 zł 8422 zł

Sony A7 IV + 24-70/4 FE ZA OSS

15122 zł 13710 zł

Sony A7 III + 24-70/4 ZA FE OSS

10822 zł 9410 zł

Przyjrzyjmy się teraz bliżej pierwszej lustrzance Canona i sprawdźmy co oferowała swoim użytkownikom. W pierwszej kolejności warto zwrócić uwagę na wysoką jakość wykonania. Obudowa aparatu wykonana była z należytą starannością, a korpus był solidny i wytrzymały. Charakterystycznym elementem aparatu, który przykuwał uwagę, była zamontowana na spodzie dźwignia do naciągania filmu. Większość uzna takie rozwiązanie za dość nietypowe. W czasie promocji Canonflex'a było ono jednak jednym z istotnych punktów kampanii reklamowej. Canon bardzo mocno zachwalał wprowadzone rozwiązanie i twierdził, iż dźwignia ta zapewniała szybsze przewijanie filmu niż miało to miejsce w przypadku typowej dźwigni umieszczonej w górnej części aparatu. Okazało się jednak, że rozwiązanie to nie przekonało większości użytkowników. Było szczególnie niewygodne dla osób często korzystających ze statywu. Mimo iż pojawiło się ono w kolejnych dwóch modelach opisywanej serii, Canon ostatecznie z niego zrezygnował.

Zaprezentowany w maju 1959 roku Canonflex był pierwszą lustrzanką w ofercie producenta.

Ciekawym elementem budowy aparatu Canonflex był wymienny wizjer, który można było zastąpić wersją pozwalającą oglądać obraz z góry i umożliwiającą powiększenie obrazu. Poza wizjerem, w górnej części aparatu po prawej stronie znajdowało się główne pokrętło wyboru czasu ekspozycji. Użytkownik aparatu mógł wybierać czasy ekspozycji z przedziału od 1 do 1/1000 sekundy z krokiem 1 EV. Na kole nastaw znajdowały się również tryby X oraz B-T. Podstawowa wersja aparatu nie posiadała urządzenia do pomiaru światła. Potencjalny użytkownik mógł jednak zaopatrzyć się w specjalny selenowy światłomierz zewnętrzny, montowany na przedniej ściance aparatu. Sam światłomierz był przystosowany do pracy z pokrętłem czasu ekspozycji. Specjalne kółko zębate łączyło oba elementy, co pozwalało wygodnie dobierać odpowiednie parametry ekspozycji. Na górnej ściance aparatu znajdował się również przycisk zwalniania migawki oraz mechanizm zwijania filmu, natomiast na przedniej części obudowy zamontowano samowyzwalacz.

Canonflex z doczepionym światłomierzem

Canon wypuścił na rynek jeszcze trzy modele z serii Canonflex. We wrześniu 1960 roku swoją premierę miały dwa modele: RP oraz R2000. Pierwszy z nich był tańszą wersją podstawowego aparatu Canonflex, aczkolwiek różniły się one tylko dwoma elementami. W nowym modelu zrezygnowano z wymiennego wizjera. Tym samym zmieniła się górna część obudowy aparatu, która razem z obudową pryzmatu stanowiła jedną część. Dodatkowo zmieniono mechanizm uruchamiania samowyzwalacza, który w modelu RP przyjął postać prostej obrotowej dźwigni. Poza wspomnianymi elementami cała reszta pozostała bez zmian. Warto również wspomnieć, że Canonflex RP poza standardową wersją kolorystyczną pojawił się również w wersji czarnej.

Canonflex RP

Model R2000 również niewiele się różnił od podstawowego Canonflex'a. W tym przypadku jednak była to ulepszona wersja pierwotnego modelu, a zmiana polegała tylko na rozszerzeniu zakresu czasów ekspozycji o 1/2000 sekundy. Cała reszta pozostała niezmieniona. Canon nie był jednak pierwszym producentem, który wprowadził na rynek lustrzankę na film 35 mm z tak krótkim czasem ekspozycji. Został uprzedzony przez firmę Konishiroku, która w lutym 1960 roku wypuściła na rynek aparat Konica F.

Canonflex R2000

Na ostatni model z serii Canonflex trzeba było czekać niecałe dwa lata. W kwietniu 1962 roku swoją premierę miał model RM. Z informacji znalezionych na stronach Canona wynika, że aparat ten mimo formalnej przynależności do rodziny Canonflex, był rozwijany jako zupełnie odrębny model. Trzeba jednak przyznać, że w stosunku do poprzednich modeli tylko dwie zmiany wydają się szczególnie istotne. Po pierwsze, w nowej lustrzance wbudowano na stałe selenowy światłomierz, a po drugie, Canon zrezygnował z umieszczania dźwigni do naciągania filmu na spodzie aparatu. Została ona przeniesiona w typowe miejsce i zamontowana w górnej części aparatu w pobliżu jego prawej krawędzi. Najwyraźniej eksperci Canona doszli do wniosku, że pomysł z dźwignią na spodzie aparatu się nie sprawdził i że standardowe rozwiązanie jest optymalne w tym przypadku.

W folderach Canon chwalił się wbudowanym na stałe w modelu RM światłomierzem selenowym.

Z pozostałych zmian można również wspomnieć o wizjerze. Podobnie jak w modelu RP zrezygnowano z wymiennego wizjera, jednak w modelu RM został on osadzony nieco niżej, dzięki czemu zmienił się kształt aparatu. Obudowa pryzmatu, która w poprzednich modelach wyraźnie górowała nad górną ścianką, w nowym modelu uległa zmniejszeniu, dzięki czemu sylwetka aparatu nabrała przyjemniejszego dla oka kształtu. Pewnym zmianom uległy również koło wyboru czasu ekspozycji oraz pokrętło do zwijania filmu, natomiast na przedniej ściance aparatu odnajdziemy samowyzwalacz znany już z modelu RP.

Wszystkich Czytelników zainteresowanych pierwszymi lustrzankami Canona zachęcamy do odwiedzenia strony poświęconej serii Canonflex, na której można znaleźć sporo zdjęć samych aparatów i przeznaczonych do nich różnych akcesoriów.

Historia mocowania R oraz lustrzanek serii Canonflex trwała 5 lat. W kwietniu 1964 roku modelem FX Canon zainaugurował nową rodzinę lustrzanek oraz kompatybilne z nimi obiektywy z mocowaniem FL. Do tego tematu powrócimy jednak w kolejnej części cyklu. W tym artykule jednak, warto poświęcić parę słów lustrzankom Canona bez wymiennych obiektywów.

Pierwszą lustrzanką Canona tego typu był Canonex, którego premiera miała miejsce w październiku 1963 roku. Aparat pojawił się głównie jako odpowiedź na popularność jaką w tamtym czasie cieszyły się na europejskim rynku niemieckie lustrzanki na film 35 mm, z migawką w obiektywie. Canonex był tak naprawdę jedyną lustrzanką na film 35 mm z migawką zamontowaną w obiektywie, dostępną w ofercie Canona.

Zaprezentowany w październiku 1963 r. Canonex był pierwszą w ofercie Canona lustrzanką z wbudowanym na stałe obiektywem.

Główną cechą tego aparatu był system priorytetu szybkości migawki EE, działający w oparciu o wbudowany selenowy światłomierz. Z innych ciekawostek można wymienić skalę przysłony widoczną w wizjerze aparatu oraz osobne okienko pomiaru i ekspozycji. W przeciwieństwie do konwencjonalnych lustrzanek z migawką w obiektywie, które posiadały dodatkową kurtynę zabezpieczającą film przed przypadkowym naświetleniem, w aparacie Canonex nie było dodatkowego zabezpieczenia, a rolę tą spełniało lustro. W modelu tym producent zastosował obiektyw Canon Lens S 48 mm o świetle f/2.8.

Kolejną lustrzanką ze stałym obiektywem był Canon EX EE. Zastosowano w nim tryb priorytetu szybkości migawki oraz automatyczny pomiar ekspozycji TTL na maksymalnym otworze przysłony. Wprowadzono także pomiar centralnie ważony. W aparacie pojawił się również jasny wizjer oraz migawka w płaszczyźnie ogniskowej, a nie w obiektywie jak we wspomnianym wcześniej modelu.

Canon EX EE posiadał dość nietypowe rozwiązanie pozwalające na wymianę jedynie końcówki obiektywu.

W przypadku tego modelu Canona należy jednak uściślić pojęcie stałego obiektywu. Aparat miał bowiem wmontowaną na stałe tylko jego część, składającą się z trzech elementów optycznych ułożonych w dwóch grupach. Przednia część obiektywu natomiast mogła być wymieniana i łączyła się z pozostałą częścią za pomocą gwintu. Trzeba przyznać, że rozwiązanie to było dość nietypowe i zastanawiające, zwłaszcza, że w roku 1969 czyli w momencie premiery EX EE, Canon miał już kilkuletnią tradycję produkcji lustrzanek z wymiennymi obiektywami (w całości). W sumie na rynku pojawiło się 6 obiektywów EX o parametrach 35 mm f/3.5 (w dwóch wersjach), 50 mm f/1.8, 95 mm f/3.5 i 125 mm f/3.5 (w dwóch wersjach). Warto jednak wspomnieć, że mówiąc obiektyw EX mamy na myśli wymienną przednią część, a podane parametry dotyczą całego układu po połączeniu z częścią znajdującą się w aparacie.

Canon wprowadził na rynek jeszcze jeden model oparty o system EX. Jego premiera miała miejsce w lutym 1972 roku i była to ulepszona wersja poprzedniego modelu oznaczona skrótem EX AUTO. Podobnie jak w poprzedniku w nowym modelu zastosowano system pomiaru ekspozycji TTL dla maksymalnego otworu przysłony. Różnica polegała jednak na tym, że ze względu na różną maksymalną wartość przysłony dla różnych obiektywów, aparat automatycznie wprowadzał poprawkę po podłączeniu konkretnego szkła. W poprzednim modelu trzeba było robić to ręcznie. Kolejnym ulepszonym elementem była współpraca z lampą błyskową. Pierścień ustawiania ostrości był powiązany z systemem pomiaru lampy błyskowej. Przy pracy z dedykowaną lampą Speedlite D, zamontowaną na gorącej stopce oraz z obiektywem EX 50mm f/1.8, zastosowany w aparacie automatyczny system (nazwany przez Canona CAT) zapewniał odpowiednie naświetlenie fotografowanego obiektu.

Canon EX AUTO został pokazany w lutym 1972 r. Zdjęcie pochodzi ze strony Mr. Martin's Web Site

Aparaty EX przeznaczone były dla mniej wymagających użytkowników, zwłaszcza początkujących amatorów, dla których zwykłe lustrzanki były zbyt skomplikowane lub oferowały zbyt wiele jak na potrzeby raczkującego fotografa. Model EX AUTO cieszył się podobno dużą popularnością wśród tego typu użytkowników. Ile jest w tym prawdy trudno powiedzieć, zwłaszcza, że kolejny model z tej serii już się nie pojawił. W latach 70-tych Canon miał za sobą produkcję lustrzanek z mocowaniem FL i był w trakcie rozwoju oraz wypuszczania kolejnych modeli z mocowaniem FD. Najwyraźniej postanowił się jednak skupić na lustrzankach z w pełni wymienną optyką. Do aparatów z mocowaniem FL i FD wrócimy jednak w kolejnych częściach naszego cyklu, do przeczytania których już dziś serdecznie zapraszamy.