Rodzina Matsushita. W górnym rzędzie od lewej: Konosuke Matsushita, Toshio Iue, Mumeno Matsushita

Jej formalnym założycielem był 23-letni Konosuke Matsushita, a jedynymi pracownikami 22-letnia żona Mumeno Matsushita oraz jej 15-letni brat Toshio Iue. Sama postać założyciela jest niezwykle ciekawa i warta osobnego artykułu. Pan Matsushita doczekał się nawet własnego pomnika. Uważany przez wielu Japończyków za „boga zarządzania”, nie miał jednak łatwego dzieciństwa. Urodził się 27 listopada 1894 roku w Wasamura – wiosce położonej na południe od Osaki i choć pochodził z zamożnej rodziny, w wyniku nieudanych inwestycji jego ojca, stracili oni cały majątek. Gdy Konosuke Matsushita miał 5 lat, zmuszeni byli przeprowadzić się do obskurnego mieszkania, gdzie żyli w prawdziwej biedzie. W wyniku czego troje z rodzeństwa zmarło z powodu infekcji, a sam Konosuke również mocno podupadł na zdrowiu. Nie było również mowy o edukacji, którą Konosuke zakończył w wieku 9 lat. Do 15 roku życia pracował jako praktykant m.in. w sklepie z rowerami. Widząc jednak coraz większe znaczenie elektryczności był zdeterminowany, by właśnie w tej dziedzinie ulokować swoją przyszłość. Niewątpliwie przełomowym momentem w jego życiu było dostanie się do Osaka Electric Light Company, gdzie najpierw pracował fizycznie, jednak szybko został elektrykiem. W przeciągu kolejnych lat awansował w tej firmie kilkukrotnie, zdobywając coraz większe doświadczenie. Jednak po pewnym czasie przestał widzieć tam dalszą drogę rozwoju. Opracowany w wolnym czasie projekt ulepszonego mocowania żarówek nie spotkał się u jego przełożonych z zainteresowaniem. Przygnębiony i sfrustrowany postanowił wykonać odważny krok – założyć własną firmę. Krok odważny, ponieważ miał już wtedy własną rodzinę na utrzymaniu, a zdobyta w Osaka Electric Light Company posada zapewniała stabilne zatrudnienie i godziwą pensję.

----- R E K L A M A -----

PROMOCJA SONY - RABAT DO 500zł!

Sony 70-200/4 FE G OSS

6449 zł 5949 zł

Sony 16-55/2.8 E G

5488 zł 4988 zł

Sony 55/1.8 FE

4388 zł 3888 zł

Sony 50/1.4 FE GM

8178 zł 7678 zł

Tak oto bez właściwego wykształcenia, doświadczenia w produkcji oraz zarządzaniu, praktycznie bez własnego kapitału, Konosuke Matsushita sięgnął po swoje marzenia. Wraz z żoną i 15-letnim szwagrem oraz kilkoma asystentami wykonał prototypy swoich urządzeń, ale żaden sklep nie był zainteresowany handlem z producentem, który nie posiada żadnych mocy przerobowych. Ostatecznie z braku dochodów wszyscy asystenci odeszli i cały pomysł stanął na granicy bankructwa. Niemalże z nieba spadło wtedy zamówienie na tysiąc części do elektrycznych wiatraczków. Odtąd rozwój firmy stał się praktycznie nieustanny. Pod koniec roku 1918 w firmie pracowało już około 20 osób.

Wzrosła sprzedaż wymyślonych przez Konosuke rozwiązań, dużą popularnością cieszyły się nowatorskie wtedy żarówki rowerowe zasilane bateriami – wcześniej stosowano głównie po prostu świeczki lub lampy olejowe, a dostępne baterie do lamp działały zbyt krótko. Prawdziwym sukcesem okazały się kwadratowe lampy „drugiej generacji”. W oparciu o angielskie słowo „international” (ang. międzynarodowy), Konosuke nazwał markę swoich produktów jako „National” (ang. narodowy) – w sensie – mający trafić do wielu domostw.

Reklama lamp „National”

Okres rozwoju firmy Konosuke Matsushita

Pierwsze logo zakładu, strzała symbolizująca dążenie do celu niezależnie od okoliczności.

Gdy w okolicach roku 1920 Konosuke próbował znaleźć sprzedawców swoich żarówek do rowerów – prawdziwego przełomu z naszego punktu widzenia – spotkał się z dużym sceptycyzmem. Zrozumiał wtedy dobitnie, że nieważne jak innowacyjny i przydatny jest nowy produkt, bez odpowiedniej sprzedaży nie ma on racji bytu. Zmienił wtedy swoje myślenie i znacznie większą wagę przyłożył do aspektu marketingu, m.in. otworzył własną sieć sklepów. Ważną rolę przykładał również do lojalności pracowników, tworząc im dobre warunki pracy i dbając o ich integrację oraz poczucie misji.

Fabryka Matsushita około 1924 roku

Przeorganizował również swoją firmę i już w 1929 roku składała się ona z trzech odrębnych działów, zatrudniając ponad 300 osób. Zmienił również nazwę na Matsushita Electric Manufacturing Works (pozbywając się członu Housewares czyli artykuły AGD). Nieustannie borykał się z kolejnymi problemami, m.in. kryzysem gospodarczym, okresami stagnacji, a nawet trzęsieniem ziemi, które zrujnowało część oddziałów. Ciągle poszukiwał nowych dróg rozwoju, m.in. wprowadził na rynek dostępne cenowo dla większości rodzin żelazka elektryczne – wcześniej przejaw luksusu.

Żelazko produkowane przez Matsushita Electric Manufacturing Works

Pierwsze radio Panasonic

Kolejnym ważnym zwrotem było założenie w sierpniu 1930 firmy Kokudo Electric. Jej celem była produkcja radioodbiorników, które stawały się w tamtych czasach coraz popularniejsze, ale były też bardzo awaryjne. Choć pierwsza seria ich produktów nie była udana, druga – zaprojektowana całkiem od nowa przez wspominanego już Tetsujiro Nakao – cieszyła się dużą popularnością.

Opowiadając historię Panasonika naprawdę żal nie opowiadać o jego założycielu, stąd tyle szczegółów o jego działalności. Konosuke Matsushita był nie tylko sprawnym przedsiębiorcą i zarządcą, w swoich rozważaniach stawał się wręcz filozofem i wizjonerem. Przyrównywał rolę religii i businessu w zaspokajaniu ludzkich potrzeb. Po wizycie w jednej ze świątyń sformułował 250-letni plan realizacji misji swojego przedsiębiorstwa, którą sformułował następująco:

„The mission of a manufacturer is to overcome poverty by producing an abundant supply of goods. Even though water from a tap is a processed product with a price, no one objects if a passerby drinks from a roadside tap. That is because the supply of water is plentiful and its price is low. The mission of a manufacturer is to create material abundance by providing goods as plentiful and inexpensive as tap water. This is how we can banish poverty, bring happiness to people's lives and make this world into a paradise.”

250 letnia misja podzielona została na dziesięć 25-letnich okresów, z których każdy składał się z trzech etapów: 10 lat badań i rozwoju, 10 lat aktywności i 5 lat zakończenia. Matsushita dbał o rozwój swoich pracowników, zakładał centra treningowe i urządzał panele dyskusyjne, a w 1940 roku założył nawet własny szpital pracowniczy.

Rozwój firmy był nieustanny, firma zaczęła produkować elektryczne wiatraki, silniki elektryczne, stworzyła pierwszy prototyp telewizora i nadała pierwszą japońską (testową) transmisję. Miała nawet zostać odpowiedzialna za transmisję odwołanych z powodu wojny Igrzysk Olimpijskich w Tokio w 1940 roku. W czasie wojny pod wpływem regulacji rządowych firma została zaprzęgnięta do udziału w sektorach, w których nie miała żadnego doświadczenia.

Produkcja drewnianych statków i samolotów Matsushita

Powołano Matsushita Shipbuilding Company oraz Matsushita Airplane Company i rozpoczęto produkcję statków i samolotów na potrzeby wojskowe. Wyniszczające warunki wojennej gospodarki i zmuszenie do udziału w tych sektorach wyhamowały rozwój przedsiębiorstwa. Zanim skończyła się wojna, wybudowano 56 drewnianych statków i trzy drewniane prototypy samolotów. Czy ktoś dziś by przypuszczał, że firma Panasonic (mówiąc w uproszczeniu) produkowała samoloty?!

W wyniku reform gospodarczych przeprowadzanych w powojennej Japonii w czasie amerykańskiej okupacji, likwidowano tzw. zaibatsu, czyli wielkie rodowe korporacje, które miały ogromny wpływ na scenę polityczną. Na ich listę wpisano również (zbyt pochopnie) przedsiębiorstwo Matsushita. W wyniku wielokrotnych apelacji oraz petycji w obronie Konosuke Matsushity, którą podpisało 15 tysięcy pracowników firmy, władze okupacyjne zniosły status zaibatsu i ostatecznie zrezygnowały z ingerencji w losy przedsiębiorstwa. Nie oznaczało to jednak złotych czasów. Ledwo działająca gospodarka zmuszała firmę do wielu wyrzeczeń, w marcu 1950 dokonano m.in. jednego z niewielu masowych zwolnień w historii tej firmy. Prawdziwe odbicie od dna rozpoczęło się w 1951 roku, gdy Matsushita po wielu podróżach po świecie zdecydowanie postawił na produkcję dla globalnego konsumenta. Kolejne lata to sukcesywny rozwój firmy unoszony przez boom gospodarczy i wzrost popularności elektryki użytkowej. Ekspansja produktów odbywała się również na zachód. Firma produkowała m.in. rowery, telewizory, radioodbiorniki, maszyny do zmywania naczyń, lodówki i odkurzacze. Nawiązano ścisłą współpracę z firmą Philips. W 1961 zaczęto budować pierwsze fabryki poza terenem Japonii.

Magazyn Time z tematem przewodnim o Konosuke Matsushita

Narodziny międzynarodowych marek

Cofając się trochę w czasie, już w latach 30-tych Matsushita zdecydował się na kolejny odważny i nietypowy (przynajmniej dla mimo wszystko dość niewielkiej wtedy firmy) krok – sprzedaż swoich produktów za granicę. W tym celu powołał nową firmę, Matsushita Electric Trading, która eksportowała (na początek do krajów południowej Azji) towar pod wszystkim znaną marką Panasonic. Odtąd nazwa Matsushita oraz Panasonic są wymiennie stosowane nawet w historii podawanej przez samą firmę. Jednak formalnie nazwa korporacji brzmiała Matsushita Electric Industrial Co., Ltd. aż do roku 2008. Wtedy to dopiero zdecydowano się na oficjalną nazwę Panasonic Corporation. Zrezygnowano również z podziału marek National (na rynku japońskim) i Panasonic (na rynku światowym) i zastąpiono wspólną marką Panasonic.

Historia loga marek Panasonic, National i Technics

Korporacja Matsushita jest jednak również związana z dwoma innymi świetnie znanymi markami. Pierwszą z nich jest marka Sanyo. Pamiętacie 15-letniego szwagra, który był jednym z trzech pierwszych pracowników firmy? W 1947 roku dostał on we władanie jedną z nieużywanych fabryk Matsushita i z początku produkował tam… lampy do rowerów. W latach swojej świetności pod tą marką produkowano liczne urządzenia elektroniczne. Niestety obecnie jedynie największym polem produkcji Sanyo są znane zapewne wielu fotografom akumulatorki Sanyo Eneloop. Panasonic stopniowo przejął firmę i na kwiecień 2012 roku planowane jest zakończenie istnienia tej marki.

Drugą znaną marką utworzoną w roku 1965 przez firmę Matsushita jest Technics – wysokiej jakości sprzęty hi-fi użytku domowego, m.in. głośniki, wieże, gramofony i wzmacniacze. Obecnie większość produktów z tej linii została przemianowana na markę Panasonic.

Panasonic i fotografia

Wiemy już, że upór założyciela Konosuke Matsushita pchał rozwój korporacji przez liczne wzloty i upadki, tworząc gigantyczną korporację działającą w naprawdę wielu dziedzinach. We wszystkich powyższych opisach zdaje się jednak brakować istotnego elementu – zaangażowania korporacji w dziedzinie fotografii. Jak i kiedy ta prężna firma wkroczyła również w ten segment?

Mając ogromne doświadczenie w dziedzinie produkcji elektroniki, nie da się zauważyć, że w dziedzinie optyki korporacja Matsushita nie mogła czuć się zbyt pewnie. Zapewne właśnie z tego powodu mariaż marki Panasonic z fotografią rozpoczął się dopiero w 2001 roku, kiedy to nawiązała współpracę z niemiecką, posiadającą ogromne doświadczenie w fotografii, firmą Leica. Warto zauważyć, że ze względu na „elektroniczny” charakter korporacji Matsushita, wkroczyła ona w fotografię już w erze cyfrowej. Ów związek potentata elektroniki i optyki zrodził nową markę aparatów fotograficznych Lumix. Nazwa ta to sklejenie słów „luminance” (ang. oświecenie/jasność) oraz „mix” (ang. mieszanka/złączenie) mające odzwierciedlać ów związek dwóch różnych światów w jednym, oczywiście wysokiej jakości produkcie. Współpraca pomiędzy obiema firmami jest ścisła – zespoły pracują wspólnie, niektóre modele aparatów ukazują się w dwóch niemalże identycznych wersjach – Panasonic Lumix oraz Leica Digilux, V-Lux, D-Lux oraz C-Lux. O poszczególnych modelach, ich historii i wersjach oraz wzajemnych zależnościach opowiemy jednak w następnej części cyklu. Przyjrzymy się zarówno historycznym modelom Panasonic Lumix, jego wejściu w system Mikro Cztery Trzecie, jak i konkretnym efektom współpracy z firmą Leica.

Artykuł został przygotowany przy współpracy z Panasonic.
Sponsorem cyklu „10 lat marki Lumix” jest Panasonic Marketing Europe GmbH Oddział w Polsce