W roku 1960 na rynku pojawił się niwelator precyzyjny, który był równie wygodny i szybki w pracy jak mały Ni025, a jednocześnie prawie tak dokładny jak Ni004. Jego nazwa to Koni007 – Przedrostek „Ko” pochodził od słowa „Kompensator”. Mieliśmy tu bowiem do czynienia z zupełnie unikalnym precyzyjnym niwelatorem samopoziomującym, w którym wykorzystano stosunkowo długie, a więc precyzyjne, wahadło. Instrument miał bardzo nietypowy kształt wynikający z zastosowanego układu optycznego w systemie peryskopu.

Zastosowanie układu optycznego typu „peryskop” wymusiło zupełnie nietypowy kształt niwelatora Carl Zeiss Jena Ni007. Duża wysokość obudowy umożliwiła wbudowanie bardzo precyzyjnego kompensatora wahadłowego, odpowiadającego za automatyczne poziomowanie osi celowej.

Niwelator wyposażony był w obiektyw o średnicy 40 mm oraz dużym powiększeniu 31× i zapewniał dokładność 0.7 mm przy niwelacji na dystansie 1 km. Z racji nietypowej konstrukcji warto prześledzić bieg wiązki światła przez ten instrument. Światło wchodzi do niego przez umieszczone w górnej części płaskie szkło ochronne, za którym znajduje się płytka płasko-równoległa mikrometru. Takiego samego, jaki znamy z modelu Ni004. Mikrometr obsługiwany był pokrętłem umieszczonym w dolnej części niwelatora, po prawej stronie. Następnie wiązka wchodzi do pryzmatu pentagonalnego, odwracana jest stronami i kierowana w dół. Następnie przechodzi przez dwusoczewkowy obiektyw w układzie teleobiektywu (taką samą koncepcję obiektywu zastosował zachodnioniemiecki Zeiss z Oberkochen w swoich lornetkach, o czym pisaliśmy tutaj). Za obiektywem znajdował się klejony dublet odpowiedzialny za wewnętrzne ogniskowanie. Ostrość ustawiana była poprzez obrót wygodnego pokrętła, umieszczonego z przodu niwelatora. Następnie wiązka światła ulegała dwukrotnemu odbiciu w pryzmacie porro zawieszonym wahadłowo. W ten sposób niewielkie odchylenia od pionu były automatycznie kompensowane i oś celowa zawsze skierowana była idealnie poziomo. Drugi, tym razem już nieruchomy pryzmat kierował wiązkę światła w stronę szklanej płytki z wytrawionym krzyżem nitek. W płaszczyźnie krzyża nitek powstawał obraz łaty, który obserwowany był przez okular.

To, co optyczni lubią najbardziej: przekrój niwelatora Ni007 wraz z biegiem promienia światła: 1 – płytka płasko-równoległa, 2 – pryzmat pentagonalny, 3 – obiektyw, 4 – soczewki wewnętrznego ogniskowania poruszane śrubą 5, 6 – wahadłowo zawieszony pryzmat porro kompensatora, 7 – pryzmat porro odwracający obraz, 8 – okular wraz z umieszczoną przed nim płytką szklaną z krzyżem nitek.

Obok lupy odczytowej mikrometru umieszczono także pryzmat porro umożliwiający obserwację libelli sferycznej (tej do pionowania niwelatora) oraz kolimatorowy celownik ułatwiający odnalezienie celu. W roku 1965 instrument został unowocześniony – dodano koło poziome, które podobnie jak w modelu Ni025 umożliwiało bardziej uniwersalne zastosowanie tego niwelatora. Nazwę instrumentu, który teraz osiągalny był w kolorze zielonym, szarym i pomarańczowym zmieniono na „Ni007”. Jest to jeden z moich ulubionych niwelatorów, którym równie przyjemnie wykonuje się niwelację techniczną (dokładność odczytu ±1 mm) jak i precyzyjną. O klasie i jakości tego instrumentu oraz jego uniwersalności najlepiej świadczy fakt, że „konik” – bo tak jest pieszczotliwe nazywany wśród geodetów – ponad pół wieku po wejściu na rynek, nadal jest stosowany przez wiele firm geodezyjnych.

----- R E K L A M A -----

CANON R6 MARK II + OBIEKTYW TANIEJ O 1500zł

Canon 70-200/4 RF L IS USM

6498 zł 4998 zł

Canon 85/2 RF Macro IS STM

2598 zł 1098 zł

Canon 50/1.2 RF L USM

10998 zł 9498 zł

Canon 100/2.8 RF L MACRO IS USM

5498 zł 3998 zł

Niwelator Ni007 widziany od strony osoby obsługującej go. Z lewej strony widoczne jest ruchome lusterko oświetlające poziome koło odczytowe. Z tubusu wystają dwa okulary: górny od lunety, dolny służący do odczytu koła poziomego. Po prawej stronie widoczne są: okrągła lupa mikrometru, pokrętło mikrometru, pryzmat służący do obserwacji libelli sferycznej. Małe „oczko” w narożniku obudowy to celownik kolimatorowy ułatwiający celowanie niwelatorem na łatę. Całkiem z przodu widoczne jest pokrętło ruchu lewo-prawo.