W ostatnim odcinku naszego cyklu wspomnieliśmy, iż już w 1964 r. pojawiły się głosy, że firma Canon planuje opracować innowacyjną, zaawansowaną lustrzankę, która zadowoli nawet najbardziej wymagających profesjonalistów.

Dwa lata później producent zaczął realizować ten plan i w zaciszu laboratoriów rozwojowych rozpoczął prace nad zupełnie nowym systemem lustrzanek. Trwały one przez pięć lat, a żeby doprowadzić je do końca firma musiała zaangażować do projektu znaczne zasoby ludzkie i technologiczne, ponosząc przy tym ogromne koszty. Czas i energia włożone w rozwój nowej lustrzanki były około 10-krotnie większe niż w przypadku standardowych produktów firmy.

Wprowadzony na rynek w marcu 1971 roku Canon F-1 zaprojektowany został z myślą o profesjonalnych fotografach.

W rezultacie w marcu 1971 r. Canon mógł wprowadzić na rynek zupełnie nową, profesjonalną lustrzankę analogową na film 35 mm, która została nazwana F-1. Canon F-1 wyposażony był w nowe mocowanie bagnetowe Canon FD i podobno został pierwszy raz pokazany już latem 1970 r. Jednak producent potrzebował kilku miesięcy, aby dopracować produkt i móc w finalnej wersji rozpocząć jego sprzedaż.

----- R E K L A M A -----

PROMOCJA SONY - 50% RABATU NA OBIEKTYW!

Sony A7 IV + 24-70/4 FE ZA OSS

15122 zł 13710 zł

Sony A7 III + 50/1.8 FE

8846 zł 8422 zł

Sony A7 III + 24-70/4 ZA FE OSS

10822 zł 9410 zł

Sony A7 IV + 50/1.8 FE

13146 zł 12722 zł

Canon F-1 składał się z około 10 tys. części.

Nowa lustrzanka zachwycała swoją wytrzymałością - jej migawka była przewidziana na 100 tys. cykli, a praca z aparatem w temperaturach od -30^o C do 60^o C i przy wilgotności sięgającej 90% nie stanowiła problemów. Mówi się, że sprzedawcy często stawali na korpusie F-1, aby zaprezentować potencjalnym klientom jego niespotykaną wówczas wytrzymałość.

Modułowa budowa Canona F-1 dawała łatwość w stosowaniu wszelkich akcesoriów.

Podczas projektowania Canona F-1 konstruktorzy oparli się na tzw. budowie modułowej, dzięki której bez problemów można było dołączać do aparatu wszelkiego rodzaju akcesoria. Ich ilość także robiła wówczas ogromne wrażenie. Normalnie podczas premiery nowej lustrzanki producent prezentuje kilka głównych, dedykowanych do niego akcesoriów, a kolejne pojawiają się na rynku w zależności od potrzeb. W przypadku Canona F-1, było inaczej, gdyż zaraz po premierze można było dokupić do niego ponad 180 różnych akcesoriów.

Wraz z Canonem F-1 producent pokazał ponad 180 akcesoriów do niego przeznaczonych.

Nie przeszkodziło to jednak producentowi w rozbudowywaniu tej oferty, czego najlepszym przykładem może być stworzony na bazie F-1 model F-1 High Speed Motor Drive Camera, który dzięki nieruchomemu, półprzezroczystemu lustru z cienkiej błony i wbudowanemu mechanizmowi naciągania filmu, pozwalał na wykonywanie zdjęć z prędkością 9 kl/s, czym wywołał spore zamieszanie na letnich igrzyskach w Montrealu w 1976 roku. Canon F-1 stał się oficjalną lustrzanką tychże igrzysk, podobnie jak zimowych, które odbywały się w 1980 roku w Lake Placid.

Na koniec warto wspomnieć o dość ciekawym rozwiązaniu systemu pomiaru światła TTL w F-1. Założeniem konstruktorów było stworzenie systemu pomiaru, działającego niezależnie od zastosowanego w lustrzance wizjera. W związku z tym światłomierz został umieszczony obok matówki, która została wyposażona w malutkie lustro kierujące część wiązki światła na czujnik pomiarowy.

O tym jak doskonałą konstrukcją był F-1 może świadczyć fakt, że pomijając jedną małą modyfikację w 1976 r., aparat był produkowany w niezmienionej formie przez 10 lat.

Na szczęście opracowując system FD producent nie zapomniał jednak o amatorach i wraz z F-1 zaprezentował światu amatorską lustrzankę przeznaczoną dla masowego odbiorcy o nazwie Canon FTb.

Amatorski Canon FTb zadebiutował razem z profesjonalnym F-1.

W tym wypadku określenie "masowy odbiorca" jest jak najbardziej adekwatne, gdyż w ciągu pierwszych trzech lat sprzedano ponad milion sztuk Canona FTb. Tak duży sukces aparat z pewnością zawdzięcza wielu wspólnym cechom z modelem F-1 (pomiar TTL przy maksymalnie otwartej oraz przymkniętej przysłonie, bezprzewodowa synchronizacja błysku przez gorącą stopkę, pełna współpraca z obiektywami FD), które mimo wszystko pozwoliły na zachowanie ponad dwukrotnie niższej ceny.

Milionowy Canon FTb schodzi z taśmy produkcyjnej.

Aparat został wyposażony w znany z systemu FL mechanizm Quick Load, a w późniejszej jego wersji zwanej FTb-N konstruktorzy wprowadzili podgłąd czasu migawki w wizjerze oraz dokonali kilku drobnych zmian w rozmieszczeniu manipulatorów, co miało poprawić użytkowanie.

Aparat doczekał się także nieco "okrojonych" wersji przeznaczonych głownie na rynki zagraniczne. Pierwsza z nich to Canon TLb, w którym nie było gorącej stopki, a synchronizacja z zewnętrzną lampą błyskową mogła odbywać się jedynie za pomocą złącza PC. Natomiast w modelu TX zastosowano centralnie ważony pomiar światła (zamiast punktowego obejmującego 12% z centrum kadru), ograniczono minimalny czas otwarcia migawki do 1/500 sek. i zrezygnowano z blokady dźwigni przymykania przysłony.

Canon TLb był tańszą wersją FTb, która przeznaczona była na rynki zagraniczne.

Równolegle z rozwojem modelu F-1 Canon prowadził prace nad stworzeniem lustrzanki z automatyczną ekspozycją (AE), pozwalającą na pracę nie tylko w trybie priorytetu przysłony, ale także priorytetu migawki i w trybie Program AE. Pierwszym owocem tych prac była zaprezentowana w listopadzie 1973 r. lustrzanka Canon EF, która została wyposażona w szczelinową migawkę Copal Square z metalowymi listkami. Był to pierwszy aparat w ofercie Canona dający możliwość pracy trybie priorytetu migawki.

Canon EF z 1973 roku wyróżniał się możliwością pracy w trybie priorytetu migawki.

W ten sposób doszliśmy do roku 1973 kiedy to rozpoczął się pierwszy kryzys naftowy. Ceny ropy wzrosły kilkukrotnie, a Japonię dręczyła hiperinflacja. Wzrost cen musiał pociągnąć za sobą wzrost płac i w rezultacie pensje pracowników Canona wzrosły o 35% w ciągu 2 lat. Jaki wpływ na kondycję finansową firmy miały te zawirowania ekonomiczne? Okazuje się, że bardzo dobry, gdyż chcąc opracować pierwszą w pełni automatyczną lustrzankę, w styczniu 1974 roku Canon zmobilizował grupę około 100 inżynierów, której celem był tzw. "New Model X Development Plan", czyli "Plan Rozwoju Modelu X". Model X objawił się światu w kwietniu 1976 roku jako Canon AE-1.

Canon AE-1

W nowym modelu Canon udanie połączył zaawansowane technologie, nowoczesną elektronikę, precyzyjną mechanikę i optykę z najnowszymi technologiami produkcyjnymi. W rezultacie użytkownik dostawał do ręki pierwszą w świecie lustrzankę na film 35 mm z automatyką ekspozycji, wyposażoną w tryb priorytetu migawki, pomiar TTL i procesor (CPU). W AE-1 znajdziemy wiele innowacyjnych, automatycznych funkcji takich jak np. automatyczna kontrola lampy błyskowej, a opcjonalny mechanizm "Power Winder A" pozwalał wykonywać zdjęcia z prędkością 2 kl/s, dzięki czemu AE-1 był nazywany Continuous Shooting SLR, co można tłumaczyć jako lustrzanka do zdjęć seryjnych.

Canon AE-1 pojawił się w sprzedaży w momencie gdy rynek zdominowany był jednak przez manualne lustrzanki z pomiarem TTL takie jak Canon FTb i FTb-N, gdyż dotychczasowe modele z automatyką ekspozycji były zbyt drogie. Jednak nowa lustrzanka Canona bazowała na budowie modułowej - składała się z 5 głównych i 12 mniejszych modułów, które były kontrolowane przez centralny procesor. Taka koncepcja wspomagana przez nowoczesną elektronikę pozwoliła znacznie zmniejszyć liczbę części, z których składała się lustrzanka i co za tym idzie znacznie ograniczyć koszt produkcji aparatu. Gdy połączymy to z udaną kampanią telewizyjną z udziałem światowych gwiazd golfa i tenisa, to otrzymujemy produkt, który podbił rynki światowe.

Pomimo ogromnego sukcesu lustrzanki AE-1 Canon nie zapomniał także o użytkownikach ceniących manualną ekspozycję i w grudniu 1976 roku zaprezentował manualny model AT-1, który został zbudowany na bazie AE-1.

Choć producent pozwolił sobie na mały powrót do tradycji, to jednak skupił swoje moce na dalszym rozwoju lustrzanek z automatyką ekspozycji, czego owocem jest model A-1, który został pokazany w kwietniu 1978 r. i zasłynął dzięki aż z pięciu programom automatycznym, wśród których znaleźć można było program dedykowany do współpracy z lampami błyskowymi Speedlite oraz dzięki segmentowemu wyświetlaczowi LED umieszczonemu w wizjerze.

Canon A-1

W następnych latach pojawiały się kolejne modele serii A, które były odpowiedzią firmy Canon na potrzeby konsumentów. Model AV-1 z roku 1979 miał zaspokoić użytkowników poszukujących niedrogiej lustrzanki z trybem priorytetu migawki. Model AE-1 Program z kwietnia 1981 roku dedykowany był dla osób, którym brakowało w pełni automatycznego programu (Program AE) w modelu AE-1. Natomiast Canon AL-1 z marca 1982 roku był lekarstwem na trudności z manualnym ustawianiem ostrości poprzez wizjer. W lustrzance umieszczono trzy liniowe sensory CCD dokonujące w czasie rzeczywistym pomiaru kontrastu obrazu, wyniki pomiaru pozwalały wskazywać za pomocą strzałek widocznych w wizjerze, w którą stronę należy kręcić pierścieniem do ustawiania ostrości. Gdy ostrość została właściwie nastawiona zapalała się w wizjerze dioda potwierdzająca ustawienie ostrości.

Obiektywy FD ze zmodyfikowanym mocowaniem.

W międzyczasie producent dokonał niewielkiej zmiany w mocowaniu bagnetowym. Wiele osób użytkując obiektywy FD, które były dociskane do korpusu za pomocą specjalnego pierścienia, narzekało na to rozwiązanie, gdyż nigdy nie było pewności, że obiektyw został wystarczająco dociśnięty. Aby wyeliminować ten problem firma Canon nieco zmodyfikowała konstrukcję bagnetu, bazującą na zatrzasku, podobnie jak ma to miejsce w obecnych obiektywach. W celu odróżnienia od starszych modeli, obiektywy ze zmodyfikowanym bagnetem zwykło się nazywać New FD, lecz na szczęście były one w pełni kompatybilne ze starszymi korpusami.

Wraz z premierą modelu F-1 Canon publicznie ogłosił, iż przez 10 lat nie zamierza zmieniać podstawowych parametrów i funkcji swojej flagowej lustrzanki. Choć jak wspomnieliśmy wcześniej, producent dotrzymał danego słowa, to z końcem lat 70-tych przyszła pora na unowocześnienie nieco już przestarzałej konstrukcji zwłaszcza, że zaawansowane technologie elektroniczne na dobre zadomowiły się już w aparatach. Przez ostatnie dziesięć lat producent zbierał opinie i uwagi z rynku profesjonalistów i zaawansowanych fotografów. Ich liczba była niebywała, a w życzenia niektórych użytkowników nawet sami inżynierowie nie mogli uwierzyć. Mimo wszystko wiele uwag było cennych i wartych uwzględnienia, co też uczyniono przy projektowaniu modelu F-1 następnej generacji, tzw. New F-1.

Nowy Canon F-1 został zaprezentowany we wrześniu 1981 roku.

Limitowana wersja Canona New F-1 z lutego 1984 roku nazwana New F-1 High Speed Motor Drive Camera i pozwalała wykonywać 14 kl/s. 36-klatkowy film kończył się po upływie ok. 2.5 sek, a aparat kosztował 1 300 300 jenów !

W nowym F-1 znaleźć można tryby automatycznej ekspozycji (priorytet przysłony i priorytet migawki), a w związku z faktem, że producent znów postawił na wytrzymałość i niezawodność, w aparacie zastosowano hybrydową, elektroniczno-mechaniczną migawkę, która działała nawet przy braku baterii.

Wraz z New F-1 zaprezentowano zestaw nowych akcesoriów.

Niestety wprowadzenie nowych funkcji zostało dokonane kosztem braku kompatybilności New F-1 ze starszymi akcesoriami. Dlatego producent zdecydował się opracować wraz z nową lustrzanką nowe akcesoria, wśród których znajdziemy 5 nowych wizjerów, 32 matówki, motor drive pozwalający uzyskać 5 kl/s i komorę na negatyw umożliwiającą wykonanie aż 100 zdjęć w trybie ciągłym.

Na początku lat 80-tych ubiegłego wieku nastał kolejny kryzys naftowy, który przełożył się na spadek sprzedaży lustrzanek - w 1981 roku sprzedano 7.67 miliona sztuk, a dwa lata później zaledwie 5.37. W tak trudnych czasach klienci kierowali swoje zainteresowanie na tańsze i prostsze w obsłudze aparaty kompaktowe. Aby zniwelować ten brak popytu na droższe modele, Canon postanowił opracować linię amatorskich lustrzanek, które dzięki naszpikowaniu elektroniką będą tanie i w pełni automatyczne. W ten sposób narodziła się seria T, która dość szybko zdobyła sporą popularność.

Pierwszym modelem był zaprezentowany w marcu 1983 roku Canon T-50, który dzięki zastosowaniu w pełni automatycznej ekspozycji (Program AE), mechanizmu automatycznego naciągania filmu oraz wielu innym ułatwieniom cieszył się dużą popularnością wśród mniej zamożnych miłośników fotografii. W kolejnych latach do rodziny lustrzanek Canon T dołączyły modele T-60, T-70, T-80 i T90. Warto zatrzymać się na chwilę przy Canonie T-80, gdyż była to pierwsza lustrzanka w ofercie producenta posiadjąca system automatycznego ustawiania ostrości.

Canon T-80 był pierwszą lustrzanką Canona pozwalającą na automatyczne ustawianie ostrości.

Modele serii T wyposażono w ekrany LCD z ikonkami ułatwiającymi obsługę.

System AF Canona T-80 działał na takiej samej zasadzie jak w opisywanym wcześniej modelu AL-1, jednak dzięki specjalnym stykom na bagnecie informacja o kierunku ogniskowania mogła być przekazywana do obiektywu. W tym celu zaprojektowano trzy nowe obiektywy (AC 50 mm f/1.8, AC 35-70 mm f/3.5-4.5, AC 75-200 mm f/4.5), które zostały wyposażone w silniki AF i potrafiły odpowiednio zinterpretować informacje wysyłane z korpusu.

Choć ze względu na wolną pracę tego typu system AF nie przyjął się na rynku i obiektywy Canon AC są raczej rzadkością, to mimo to inżynierowie Canona dostrzegli spory potencjał w autofokusie. Nie bez znaczenia była także ogromna popularność aparatów Minolta a-7000, Minolta a-9000 i Nikon F-50, które zostały wyposażone w silniki AF wbudowane w korpus. W związku z zaistniałą sytuacją w marcu 1985 roku w firmie podjęto decyzję o stworzeniu nowego systemu lustrzanek zaprojektowanego pod kątem automatycznego ustawiania ostrości. Inżynierowie nie dostali zbyt wiele czasu na zrealizowanie projektu, gdyż tzw. "deadline" wyznaczono na 50-tą rocznicę firmy, czyli 1 marca 1987 roku. Czy udało się osiągnąć ten ambitny plan? O tym będziecie mogli przeczytać już za tydzień.