Kilka lat temu pojawiły się na rynku pierwsze aparaty z możliwością rejestracji wideo. Mimo wielu swoich ograniczeń, stały się popularnym narzędziem dla miłośników filmowania. A wszystko dzięki większym rozmiarom matrycy i szerokiej gamie wymiennych obiektywów fotograficznych. Taki zestaw ułatwiał uzyskanie ciekawszej plastyki obrazu od popularnych wtedy kamer wyposażonych w małych rozmiarów przetworniki wideo i obiektywy ze zmienną ogniskową bez możliwości wymiany. Aby lepiej dostosować ergonomię pracy aparatów w roli kamery, firmy akcesoryjne wypuściły wiele różnych dodatków jak, rigi, klatki, koła sterowe, itd. Mimo to praca takimi zestawami była dalej średnio wygodna, nie tylko ze względu na ergonomię, ale także z powodu ograniczeń w zapisie dźwięku, czy działania automatyki ekspozycji oraz ostrości. Firma Sony postąpiła odwrotnie, wprowadzając na rynek jako pierwsza kamery z fotograficznymi sensorami, które jednocześnie były aparatami fotograficznymi. Najnowszymi tego typu produktami są NEX-VG900 z matrycą FF i nieco tańsza NEX-VG30 z matrycą APS-C. Ten drugi model jest następcą popularnych modeli VG10 i VG20. Od poprzednich wyróżnia się jeszcze lepszą ergonomią pracy i możliwościami zbliżającymi go do kamer profesjonalnych.

Kamera NEX-VG30 jest kamerą kompaktowych rozmiarów i mieści się w niedużej torbie, co dedykuje ją do pracy reporterskiej. Dzięki bocznemu uchwytowi z przyciskiem transfokatora dobrze leży w dłoni, przynajmniej ze standardowym 11-krotnym zoomem z elektrycznym servem. Praca taką kamerą jest bardzo podobna do większych kamkorderów. Oczywiście w sytuacji, kiedy do kamery zostanie podpięty obiektyw 4/500 ergonomia znacznie ucierpi, ale i tak jest lepsza niż w przypadku lustrzanki z takim obiektywem. Dzięki trzem punktom podparcia - obu dłoni i oparcia wizjera o oczodół uzyskujemy bardzo stabilne trzymanie, niwelujące drgania i pływanie obrazu. Przycisk elektrycznego zoomu pracuje miękko i pozwala na płynną pracę transfokatora na trzech rożnych prędkościach. Ta cecha jest nieosiągalna w klasycznych obiektywach fotograficznych. Oczywiście servo można wyłączyć i zoomować manualnie. Do korpusu kamery przymocowana jest wygodna rączka, zakończona z jednej strony zespołem mikrofonów, z drugiej wizjerem umieszczonym na przegubie. Tego typu rozwiązanie pozwala filmować z niższej perspektywy, np. z ziemi, z wysokości biodra czy ze statywu, bez konieczności odrywania oka od wizjera. Natomiast wykorzystanie uchylnego ekranu pozwala wygodnie trzymać kamerę, filmując z biodra, czy prowadzić kamerę z ręki tuż nad ziemią. Oczywiście, uchylny ekran pozwala również filmować z perspektywy ptasiej, np. znad głów gapiów.

Na korpusie kamery wyprowadzono najważniejsze przyciski: balansu bieli, migawki, przysłony, wyboru programu, przełącznika AF/manual, przełącznika zmiany trybu pracy kamera, aparatu. Przycisk startujący kamerę jest w dwóch miejscach na korpusie, a trzeci przycisk jest na ekranie dotykowym, co bardzo ułatwia pracę reporterską. Na górnej powierzchni uchwytu zainstalowano dwie stopki pod akcesoria. Do pierwszej stopki identycznej jak ta z aparatu SLT-A99 można podłączyć mikrofony kierunkowe, mikrofony bezprzewodowe, lampę błyskową HVL-F60M, będącą również diodowym sungunem. Jednak najbardziej interesującym akcesorium jest adapter XLR, będącym całym modułem znanym z kamer profesjonalnych, umożliwiających podłączenie pod dwa niezależne gniazda dowolnych profesjonalnych mikrofonów czy linie z miksera. Także na każdej ścieżce możemy precyzyjnie manualnie nastawić poziom nagrywania albo pracować w trybie automatycznym. Ten szczegół pozwala myśleć o NEX-VG30 już w kategoriach profesjonalnego narzędzia pracy operatora. Do drugiej stopki można podłączyć dodatkowy 5-calowy wizjer czy dodatkowe oświetlenie. Na tym przykładzie widać, jak funkcjonalnym urządzeniem jest ta mała kamera, bez konieczności podpinania riga czy innych urządzeń, mających zaadaptować aparat do roli kamery.

----- R E K L A M A -----

PROMOCJA SONY - RABAT DO 500zł!

Sony 55/1.8 FE

4388 zł 3888 zł

Sony 70-200/4 FE G OSS

6449 zł 5949 zł

Sony 50/1.4 FE GM

8178 zł 7678 zł

Sony 16-55/2.8 E G

5488 zł 4988 zł

Tak jak specyficznie filmuje się aparatem, podobnie (acz dla mnie trochę chyba lepiej) fotografuje się kamerą. W tym względzie mamy do czynienia z wydłużoną formą NEX-a, ale z obudowy kamery zniknęło kółko nawigacyjne. Jego rolę przejął ekran dotykowy ułatwiający nawigację po mocno rozbudowanym menu. Jednak po krótkim czasie można się przyzwyczaić do trzymania aparatu w otwartej dłoni i obsługi jego funkcji. Zresztą to nie pierwszy tego typu aparat w historii, wcześniej znane były podobne analogowe aparaty. Można tą kamerą całkiem przyjemnie pracować jako aparatem, bez konieczności używania dodatkowego wyposażenia.

Sercem kamery jest znany z aparatów NEX i SLT przetwornik Exmor APS HD CMOS (23.5×15.6 mm) o rozdzielczości 16 Mpix, współpracujący z procesorem obrazu BIONZ. Jest to typowy przetwornik fotograficzny, charakteryzujący się wysokimi parametrami, jeśli chodzi o obraz fotograficzny.

Kamera zapisuje filmy w standardzie HD: 1920×1080/50p, 25p, 24p i formacie AVCHD. Dla trybów filmowania parametry sensora są mocno na wyrost. Konstrukcja matryc dedykowanych do profesjonalnych kamer video jest zupełnie inna. Nie jest potrzebna aż taka rozdzielczość, a prace idą w kierunku podwyższenia czułości. W dużym skrócie, wszystko rozbija się o to, jaka ilość światła ma szanse dotrzeć do pojedynczego elementu światłoczułego w kamerze. Im więcej, tym lepszy jest obraz, kolory lepiej odwzorowane i mniej pojawia się szumów w warunkach słabszego oświetlenia. A to zależy od wielkości piksela, a co za tym idzie od gęstości jego upakowania na matrycy. Optymalny pod względem jakości rejestrowanego obrazu kamkorder powinien mieć więc jak największą matrycę o rozdzielczości odpowiadającej parametrom obrazu końcowego, czyli w przypadku kamery High Definition około 2-3 megapikselową. To jednak o wiele za mało dla funkcji fotografowania, w którą nowoczesne kamery również są wyposażane. Jednak, co ważne, matryce wideo są dużo droższe. Czego przykładem mogą być matryce Super 35 mm, odpowiadające mniej więcej rozmiarom fotograficznych matryc APS-C. Stąd kompromis, by w kamerze taniej i uniwersalnej (będącej zarazem aparatem) zastosować matrycę fotograficzną. Skutkuje to tym, że NEX-VG30 jest kamerą znacznie tańszą, ale o niższej czułości od kamer profesjonalnych. Ten ostatni parametr łatwo jest kompensować, stosując dowolną gamę jasnej optyki.

Standardowy zoom E PZ 18–200 mm f/3.5–6.3 OSS) być może do jasnych nie należy, ale za to ma szeroki zakres ogniskowych, dobrą stabilizację optyczną, elektryczny zoom i kompaktowe rozmiary. Tego typu cechy są bardzo przydatne do reportaży i pracy plenerowej. Również jego parametry optyczne są odpowiednie do pracy z fotografią, która jest bardziej wymagająca od wideo. Gdyby trzeba było zaprojektować 11-krotny zoom o jasności 2.8, jego cena, waga, ergonomiczność byłyby skrajnie dyskusyjne. Owszem, istnieją nawet 15-krotne zoomy do kamer profesjonalnych, ale po pierwsze pracują na innych matrycach, po drugie są duże, drogie i nie są obiektywami fotograficznymi, czyli w tym wypadku uniwersalnymi. Drugim elektrycznym zoomem jest standardowy dla aparatów NEX E PZ 16–50 mm f/3.5-5.6 OSS. Jego zaletą są małe wymiary i waga.

Do bardziej ambitnych zastosowań w ofercie jest wiele jasnych obiektywów stałoogniskowych dedykowanych do aparatów NEX. Jest to bardzo optymalne rozwiązania dla osób poszukujących lekkich, stabilizowanych optycznie obiektywów z szybkim AF i w przystępnej cenie. Po zastosowaniu akcesoryjnego adaptera LA-EA2 możliwe jest zastosowanie obiektywów z bagnetem typu A marki Sony, Minolta i Carl Zeiss. W tym przypadku możemy w sposób dowolny korzystać z funkcji autofokus. Natomiast przy zastosowaniu adaptera LA-EA1 można stosować obiektywy z bagnetem typu A, ale wyłącznie w trybie manualnego ustawiania ostrości (dotyczy obiektywów mechanicznych, obiektywy z silnikiem SAM i SSM po przyciśnięciu klawisza foto ustawiana jest ostrość). Bardzo ciekawą cechą systemu NEX, tak w przypadku kamer jak i aparatów, jest możliwość zamocowania praktycznie każdego obiektywu dowolnego producenta. W chwili obecnej wiele firm akcesoryjnych produkuje adaptery do większości systemów średnioformatowych, małoobrazkowych, filmowych, telewizyjnych, nawet tych już dziś bardzo egzotycznych: Topcon, Rollei, Leica R, Contarex, Arri, Angenieux itd. Jest nawet produkowany adapter pozwalający na używanie obiektywów Canon EF z pełnym przenoszeniem przysłony. W takiej sytuacji NEX-VG30 jest doskonałą platformą dla twórców filmowych, pozwalającą na zastosowanie dowolnej plastyki obrazu generowanej przez obiektywy specjalne lub wyjątkowe: tilt/shift, ultrajasne, ultradługie, stare obiektywy, itd. Jest to dobre rozwiązanie dla tych twórców, dla których rozmiar matrycy APS-C jest zbyt mały do osiągnięcia wymaganej małej głębi ostrości. Zwłaszcza bardzo jasne profesjonalne obiektywy filmowe dla taśmy 35 mm doskonale się sprawdzają w pracy z tą kamerą. Ostrzenie takimi obiektywami może odbywać się na drodze tylko manualnej, ale dzięki wizjerowi elektronicznemu i funkcji peeking jest to bardzo proste i precyzyjne. Ciekawą funkcją jest bezstratny zoom cyfrowy 2x z płynną regulacją. Pozwala on pozbyć się ewentualnego winietowania akcesoryjnych obiektywów lub umożliwia wykonywanie lekkich dojazdów podczas pracy obiektywami stało ogniskowymi. Ten innowacyjny, nowy typ zoomu cyfrowego osiągnięto poprzez kadrowanie przetwornika w czasie rzeczywistym (tak jak zrobiono to po raz pierwszy w kamerze NEX-EA50EH) i skutkuje on brakiem strat na rozdzielczości.

Adapter Sony LA-EA2

W kamerze zastosowano obrotowy wizjer elektroniczny OLED o rozdzielczości ok. 2.3 mln punktów, pokrywający 100% kadru. Wyposażony on jest w korekcję dioptryczną i regulację temperatury barw. Jest to bardzo jasny wizjer o dobrych parametrach wyświetlanej barwy i kontrastu, na którym bardzo łatwo można ocenić jakość nagrywanego obrazu. Sama klarowność obrazu pozwala na łatwą pracę ostrością manualną, choć bardzo przy tym pomaga również wspomniana funkcja poziomu zarysu (peeking). Ekran jest dotykowy, co ułatwia nawigację po menu, a jego jasność i rozdzielczość pozwala na kadrowanie w trudnych warunkach. Dzięki dobrej klasy wizjerom elektronicznym ciekawie się pracuje z zastosowaniem efektów w obrazie, takich jak: posteryzacja, kolor pop, zdjęcie retro, częściowy kolor, obraz czarno-biały o dużym kontraście, czy zabawkowy aparat. O ile używanie takich filtrów w fotografii jest często kwestionowane, o tyle w wideo nabiera nowego znaczenia. Po pierwsze, widzimy świat już odfiltrowany i widzimy efekt na żywo, a nie dopiero w postprodukcji. Po drugie, zastosowanie pewnych efektów wizualnych w postprodukcji często wymaga specjalistycznego oprogramowania, które dla wideo-amatora może być zbyt kosztowne. Sam proces przeliczania ujęcia jest długotrwały i często wymaga komputera o dużej mocy obliczeniowej. Jednak w przypadku osób, które nie zamierzają edytować materiału w programach montażowych, zastosowanie filtrów w kamerze jest jedynym sposobem na zmianę charakterystyki obrazu. Na wizjerze mogą być wyświetlane dowolne informacje na temat ekspozycji, ale również histogram, poziom nagrywanego dźwięku, siatka trójpodziału. czy znana z kamer profesjonalnych zebra. Służy ona do właściwej oceny ekspozycji i ułatwia manualną pracę z ekspozycją. Oczywiście podobne informacje są wyświetlane na obrotowym ekranie LCD XtraFine o przekątnej 7.5 cm, obracanym w zakresie 270°.

Szczególnie ciekawy dla ambitnych twórców jest tryb 24p, pozwalający uzyskać kinowy efekt obrazu. W kamerze NEX-VG30 owa kinowość odbywa się to równolegle w dwóch aspektach: ograniczenia prędkości rejestrowania obrazu do 25 lub 24 klatek na sekundę oraz takiego zmodyfikowania krzywej gamma obrazu (parametr odpowiadający za tonalność rejestrowanego obrazu), aby odpowiadała ona krzywej gamma tradycyjnej taśmy filmowej. W efekcie obraz końcowy charakteryzuje się delikatniejszym kontrastem, zmniejszeniem tonalności jaśniejszych partii obrazu, cieplejszym odcieniem obrazu i zmianą płynności ruchu.

Standardowo dźwięk jest zbierany dookólnie przez zespół mikrofonów Quad Capsule Spatial Array, umieszczonych na gumowym przegubie i zapisywany w formacie Dolby Digital 5.1. Jakość dźwięku jest bardzo dobra, charakteryzuje się dobrą barwą, brakiem szumów i zakłóceń od pracy mechanizmów kamery. Kamera ma możliwość manualnego sterowania poziomem nagrywanego dźwięku, jak również zmiany charakterystyki mikrofonu i formatu dźwięku. Sam mikrofon jest osłonięty aluminiowa klatką przed przypadkowym uderzeniem. Kamera zapisuje obraz na kartach Memory Stick i SD/SDHC/SDXC. Na karcie 32MB można zapisać nawet ponad 7 godzin materiału.

Analizując możliwości tandemu kamera-aparat, jakość obrazu i komfort pracy można stwierdzić,ze proponowana cena za body NEX-VG30 poniżej 8 tyś jest propozycją wartą przemyślenia. Chociaż za tę kwotę można nabyć jej starszą siostrę wraz ze starym obiektywem 18-200. Jednak możliwość używania elektrycznego zooma i profesjonalnego zapisu dźwięku poprzez gniazda XLR znacznie poszerzają zakres zastosowania tej kamery. Nie bez znaczenia jest jej lepsza ergonomia. Te cechy zbliżają NEX-VG30 do kamer profesjonalnych, za które należy już zapłacić dużo większe kwoty. W tym miejscu warto zwrócić uwagę, że konkurencyjne klasyczne lustrzanki nie dysponują takimi możliwościami. Choć cenowo wydają się bardziej atrakcyjne, to jednak trzeba pamiętać, ze zakup akcesoriów konwertujących aparat do roli kamery tani nie jest. A nawet wtedy praca nimi – przynajmniej reporterska – będzie mniej intuicyjna, o ile w ogóle możliwa. Na pewno na korzyść NEX-VG30 przemawia również renoma producenta, wszak firma Sony słynie z produkcji jednych z najlepszych profesjonalnych kamer telewizyjnych i filmowych.

Sponsorem artykułu jest firma Sony Europe Limited, (Sp. z o.o.) Oddział w Polsce

O autorze

Jacek Bonecki (ur. 1969 r.) Z wykształcenia operator filmowy i fotograf. W zawodzie od 20 lat jako dziennikarz, operator, producent, fotograf. Autor wielu wystaw fotograficznych w Polsce, Szwecji, Niemczech i Rosji. Jedna z ostatnich to wspólna wystawa z Ryszardem Kapuścińskim w Berlinie w 2006 r. Publikował w magazynach: Newsweek, Gala, Machina, Voyage, Twój Styl, Sukces, Wysokie Obroty, Motor, Auto Świat, Men’s Health, Fashion, Automoto, Auto Motor i Sport, Magazyn 4x4, Elle, Foto Kurier, Chip, International Jeep Magazyn.