Drukowanie zdjęć jest prostsze niż myślisz. Żeby wydrukować swoje zdjęcia potrzebna jest drukarka fotograficzna, papier do zdjęć, profil ICC i odrobina wiedzy jak to wszystko połączyć w jedną całość. W trzech kolejnych artykułach cyklu "Drukowanie zdjęć jest proste!” opowiemy, jak wybrać drukarkę i papier do zdjęć oraz jak skonfigurować oprogramowanie, żeby uzyskać wydruki które dają satysfakcję. Partnerem cyklu jest FOMEI - producent papierów fotograficznych do drukarek atramentowych FOMEI Collection i FomeiJet, reprezentowana w Polsce przez firmę Medikon Polska. Profile ICC papierów FOMEI dostępne są na stronie http://icc.fomei.pl. Próbniki i zestawy testowe papierów FOMEI dostępne są na stronie: https://sklep.medikon.pl/papier-fotograficzny

Papier do drukarki fotograficznej to jeden z najważniejszych elementów, składających się na powstanie współczesnej drukowanej odbitki fotograficznej. Papier fotograficzny różni się od zwykłych papierów do drukarki tym, że w swojej wielowarstwowej budowie, tuż pod powierzchnią papieru, posiada specjalnie przygotowaną warstwę chłonną przyjmującą tusz,, odpowiedzialną za precyzyjne rozmieszczenie i utrwalenie kropelek tuszu tworzących obraz fotograficzny. Ma znaczący wpływ nie tylko na wygląd, ale też na wiele innych istotnych cech drukowanego zdjęcia. Każdy producent papierów fotograficznych do drukarek oferuje po kilka, kilkanaście, a nawet kilkadziesiąt różnego rodzaju podłoży. Fotograf szukający papieru dla siebie wybiera więc spośród kilkuset pozycji. Temat jest tak szeroki, że można by o nim napisać książkę. Jak w tym się nie pogubić i wybrać najlepszy papier do zdjęć dla siebie? W tym artykule przedstawimy podstawowe rodzaje papierów do drukowania zdjęć oraz najistotniejsze cechy papieru z punktu widzenia fotografa, na przykładzie wybranych popularnych podłoży dedykowanych do drukarek atramentowych dostępnych na polskim rynku.

Typ i powierzchnia papieru fotograficznego

Typ papieru fotograficznego jest związany bezpośrednio z materiałem z jakiego jest wykonany. W połączeniu z rodzajem powierzchni w dużym stopniu określa charakter papieru i najogólniej pozwala przewidzieć docelowy wygląd wydrukowanych na nim zdjęć. Typ papieru nierzadko determinuje docelowe zastosowanie drukowanych zdjęć.

Papiery fotograficzne RC

Najpopularniejszy papier do zdjęć wyglądem przypominający klasyczną odbitkę fotograficzną z laba chemicznego. Posiada zwykle połyskliwą - błyszczącą lub półmatową powierzchnię, o różnym stopniu połysku lub zmatowienia. Papiery tego typu posiadają zwykle w nazwie słowo określające rodzaj powierzchni - Gloss, Semi-gloss, Satin, Pearl, Lustre, Velvet, itp. Papiery fotograficzne o połyskliwej półmatowej powierzchni są wysoce odporne na odblaski i odciski palców.

Papiery fotograficzne o połyskliwej półmatowej powierzchni są wysoce odporne na odblaski i odciski palców.

Warstwa chłonna przyjmująca tusz w papierach fotograficznych RC (Reisin Coated) jest oddzielona od warstwy papieru specjalną warstwą polietylenu (PE). Warstwa PE zabezpiecza tusz przed przenikaniem z warstwy chłonnej w głąb papieru, co zapewnia wysoką precyzję i jakość drukowanych zdjęć.

----- R E K L A M A -----

PROMOCJA SONY - 50% RABATU NA OBIEKTYW!

Sony A7 III + 24-70/4 ZA FE OSS

10822 zł 9410 zł

Sony A7 IV + 50/1.8 FE

13146 zł 12722 zł

Sony A7 III + 50/1.8 FE

8846 zł 8422 zł

Sony A7 IV + 24-70/4 FE ZA OSS

15122 zł 13710 zł

Warstwa chłonna przyjmująca tusz w papierach fotograficznych RC (Reisin Coated) jest oddzielona od warstwy papieru specjalną warstwą polietylenu (PE).

Warstwa PE obecna jest w większości papierów fotograficznych RC popularnych marek, jednak uwaga - nie każdy papier dostępny na rynku ją posiada, a za odrobinę niższą ceną papieru „no name” może iść niestety dużo niższa jakość wydruków.

Papiery fotograficzne RC oferują zwykle optymalny stosunek jakości do ceny. W połączeniu z tuszami pigmentowymi zapewniają wysoką trwałość i odporność wydruków na wodę i wilgoć. Zwykle dostępne są w szerokiej rozpiętości formatów od 10x15 cm do A2+ i gramatur od 200 do 300 gsm.

Papiery fotograficzne do drukarek zwykle dostępne są w szerokiej rozpiętości formatów od 10x15 cm do A2+.

Większość podłoży arkuszowych dostępna jest w paczkach pakowanych po 20, 25 lub 50 kartek. Najpopularniejsze papiery fotograficzne dostępne są w ekonomicznych opakowaniach typu „bulk” zawierających po 250 lub nawet 500 arkuszy, dając bardzo niską cenę pojedynczego arkusza. Cenowo dostępne już od ok. 0,20 zł za arkusz 10x15 cm, ok. 0,75 zł za arkusz 15x21 cm czy ok. 1,20 zł za arkusz A4.

Papiery matowe

Papiery matowe dedykowane do drukowania zdjęć to zwykle wielowarstwowe papiery powlekane o idealnie gładkiej, głęboko matowej powierzchni bez połysku. Zapewniają najwyższą ostrość detali drukowanych obrazów i zdjęć oraz szeroki gamut i wysoką precyzję odwzorowania tonalności kolorów. Zwykle posiadają jasną biel papieru, choć bywają dostępne także w wersjach Warmtone o cieplejszym odcieniu bieli mającym przypominać papiery artystyczne. Technologicznie wywodzą się z dużo cieńszych papierów dedykowanych do drukowania map i projektów graficznych, w wersji fotograficznej oferowane zwykle w gramaturach od 190 do 240 gsm.

Papiery matowe dedykowane do drukowania zdjęć to zwykle wielowarstwowe papiery powlekane o idealnie gładkiej, głęboko matowej powierzchni bez połysku.

Wizualnie zapewniają wrażenie podobne do gładkich papierów artystycznych, jednak w przeciwieństwie do nich, nie zapewniają archiwalnej trwałości. Cenowo zbliżone lub odrobinę tańsze od fotograficznych papierów RC.

Papiery artystyczne i archiwalne

Papiery artystyczne i archiwalne zwykle stanowią jedną grupę, którą tworzą głęboko matowe papiery wykonane w 100% z bawełny lub alfa celulozy.

Powierzchnie papierów artystycznych to różne rodzaje matu, od niezwykle gładkich aż po delikatnie i mocno teksturowane, o różnym poziomie, strukturze i fakturze powierzchni

Powierzchnie papierów artystycznych to różne rodzaje matu, od niezwykle gładkich aż po delikatnie i mocno teksturowane, o różnym poziomie, strukturze i fakturze powierzchni.

Nazwy tych papierów mogą wskazywać na artystyczne zastosowanie, zwykle zawierają podstawowe informacje na temat powierzchni i bazy papieru, np. Fine Art Matt, Cotton Smooth, Textured, Matt Fibre, itp. Papiery artystyczne ze względu na potencjalne zastosowanie kolekcjonerskie lub muzealne są zwykle papierami archiwalnymi. To zazwyczaj papiery bezkwasowe, nierzadko ze specjalnym buforem zasadowym, zapewniającym podwyższoną odporność na starzenie. Najczęściej nie zawierają wybielaczy optycznych (OBA). Papiery archiwalne spełniają Normy Międzynarodowej Organizacji Normalizacyjnej (ISO) dotyczące zabezpieczania i przechowywania obiektów archiwalnych bibliotecznych i muzealnych.

Certyfikat trwałości FOGRA.

Ich trwałość mogą potwierdzać specjalne certyfikaty zgodności z normami lub rezultaty testów trwałościowych, przeprowadzanych przez instytucje państwowe lub niezależne organizacje, które specjalizują się w badaniu wydruków uzyskanych na konkretnych papierach, pod kątem odporności na czas.

Komora przyspieszonego starzenia.

Testy wykonywane są zazwyczaj w urządzeniach zwanych komorami przyspieszonego starzenia, w których prace wystawiane są na wielogodzinną ekspozycję na jasne światło oraz odpowiednią temperaturę i wilgotność. Badanie może obejmować trwałość wydruków eksponowanych bez żadnych zabezpieczeń lub eksponowanych pod szkłem, szkłem UV, a nawet w warunkach bez dostępu światła (przechowywanie w albumie). Papiery artystyczne i archiwalne występują w szerokiej rozpiętości gramatur od 90 do 500 gsm. Grupa podłoży artystycznych do drukarek atramentowych może obejmować też płótna oraz papiery barytowe, które ze względu na ich specyficzny charakter opisujemy w oddzielnych punktach.

Wybielacze optyczne

Wybielacze optyczne dodawane do większości papierów fotograficznych RC, pochłaniają niewidzialne promieniowanie UV i emitują je zwrotnie w postaci widzialnej (fluorescencja). Bardzo łatwo można sprawdzić, czy papier zawiera OBA (Optical Brightening Agents), w ciemnym pomieszczeniu, przesuwając nad papierem źródło światła UV. Jeśli papier „świeci”, znaczy, że zawiera wybielacze. Papier bez wybielaczy nie odbije światła UV. Nie ma do końca pewności, jaki wpływ na trwałość wydruków ma zawartość OBA w papierze, niemniej jednak powszechnie uważa się papiery wolne od tych substancji, za bezpieczniejsze i trwalsze. Argumentem przemawiającym za słusznością tej teorii jest fakt, iż trudno przewidzieć skalę zmian kolorystyki zdjęcia, gdy po kilku latach ekspozycji wybielacz optyczny straci swoją moc i przestanie „świecić”. Zaleca się by do zastosowań archiwalnych, muzealnych i kolekcjonerskich wybierać papiery bez OBA.

Papiery barytowe i FB

To papiery, które wyglądem i wrażeniem jakie daje wydruk oglądany i trzymany w dłoniach, mają przypominać tradycyjną odbitkę fotograficzną wykonaną w warunkach ciemniowych pod powiększalnikiem na tradycyjnym papierze FB (Fibre Base). Co czyni papiery barytowe tak wyjątkowymi? Sekret tkwi w specjalnej warstwie barytu (siarczanu baru) znajdującej się tuż pod warstwą przyjmującą tusz. Warstwa barytu pozwala na uzyskanie wyjątkowej, niezwykle jasnej bieli papieru bez stosowania chemicznych rozjaśniaczy optycznych, podnosząc do maksimum właściwości archiwalne wydruków. Umożliwia uzyskanie obrazów fotograficznych o szerokiej przestrzeni tonalnej, głębokich czerniach, rewelacyjnej ostrości detali w cieniach i światłach oraz wyśmienitych właściwościach archiwalnych.

Unikalna warstwa barytu, powierzchnia oraz grubość papieru nadają wydrukom wygląd, poczucie, a czasem nawet zapach tradycyjnej barytowej odbitki fotograficznej, która od lat stanowi standard i punkt odniesienia dla artystów fotografów na całym świecie. Ich wysoka gramatura 290 - 310 gsm połączona z dużą grubością i sztywnością papieru dają podczas pracy z tymi papierami poczucie obcowania z materiałem niezwykłym, szlachetnym i ekskluzywnym. Bazą tych papierów jest zwykle wysokiej jakości bezkwasowa bawełna lub alfa celuloza. Powierzchnie papierów barytowych to najczęściej błysk lub satyna o nieregularnym charakterze wyjątkowym dla konkretnego papieru.

Powierzchnie papierów barytowych to najczęściej błysk lub satyna o nieregularnym charakterze wyjątkowym dla konkretnego papieru.

Papiery barytowe są szczególnie lubiane przez entuzjastów fotografii czarno-białej, ze względu na możliwość uzyskania na wydrukach niezwykle głębokich czerni i bardzo szerokiej rozpiętości tonalnej. Z tego powodu często kojarzone są jako papiery dedykowane do drukowania zdjęć monochromatycznych, co nawet jak w przypadku papieru Fomei Collection Baryta Mono 290, bywa sugerowane przez samego producenta papieru. Mimo to, paradoksalnie ze wszystkich papierów do drukarek atramentowych, to właśnie papiery barytowe cechuje najszerszy gamut i możliwość odwzorowania najbardziej nasyconych kolorów. Z tego powodu to właśnie papiery barytowe są najczęściej wybierane do druku nie tylko pojedynczych zdjęć, ale i całych wystaw zdjęć krajobrazu, architektury czy fotografii portretowych i artystycznych przygotowanych w szerokiej dynamice tonalnej jako obrazy HDR.